Als slaapcoach krijg ik regelmatig de vraag wat een goed bedtijdritueel nu juist inhoudt. Ik moet bekennen dat ik hier in mijn slaapgidsen niet heel diep op inga, gezien het echt in elk gezin heel verschillend kan zijn en het belangrijkste is dat het voor jouw gezin en jouw kleintje werkt. Bij het ene gezin duurt het slaapritueeltje 5 minuten, bij het andere 45 minuten. Hieronder volgen mijn adviezen, het kan zijn dat het er bij jouw gezinnetje helemaal anders uit ziet, zolang het goed werkt hoef je zeker niets aan te passen. Veel leesplezier!
bedtijdritueel voor baby's
Je kan eigenlijk niet jong genoeg starten met een slaapritueeltje of bedritueel. Bij een newborn kan het dan zo eenvoudig zijn als telkens opnieuw de inbakerdoek of het slaapzakje aan doen, even lekker knuffelen en dan rustig in het bedje leggen. Rond de leeftijd van 4 maanden begint het slaapritueel echter steeds belangrijker te worden. De baby begint de herhaling van steeds dezelfde handelingen te herkennen waardoor hij begint te begrijpen dat het dadelijk bedtijd is. Het kan vanaf deze leeftijd ook gebeuren dat de baby meteen begint te huilen wanneer je naar zijn kamertje toe gaat. Dat is vervelend, maar eigenlijk heel normaal.
Je baby herkent het ritueeltje en heeft niet veel zin om dadelijk te gaan slapen. Zolang je baby, eens hij in zijn bedje ligt, niet langer dan 10 minuten nog wat zeurt of huilt, is dit heel normaal. Moest je baby langer huilen (en reeds prima zelfstandig in slaap kunnen vallen), dan kan het zijn dat de wakkertijd voor bedtijd wat te kort of te lang is. Pas zijn schema in dat geval een beetje aan. De routines die ik per leeftijd aanbeveel, kan je mijn routinegids terugvinden. De meeste baby’s stoppen echter met huilen tijdens hun ritueeltje naarmate het meer en meer een gewoonte wordt.
Voorbeeldroutines 4m-4j
- €15,00
Bedtijdritueel baby: Een fijn slaapritueel
Een slaapritueel start steeds met het naar de slaapkamer gaan van je baby, dit kan zijn eigen kamertje zijn of de slaapkamer van de ouders indien de kamer gedeeld wordt. Je verduistert samen de slaapkamer en je zet het witte ruis toestel op (lees hier waarom ik witte ruis aanraad voor baby’s). Zie hieronder ook producten die ik aanraad. Je verschoont je baby en doet zijn slaapzakje aan waarna je hem een melkvoeding geeft. Installeer een comfortabele stoel in de kamer van je kind, je zal hier nog veel genot van hebben voor verhaaltjes en knuffelmomentjes.
Witte ruis toestel
- €39,95
Bedtijdritueel baby: Geen beeldscherm vlak voor bedtijd
Een melkvoeding in de woonkamer voor de TV raad ik af. Een baby zou in het algemeen niet mogen eten voor de TV aangezien dit zijn gevoel van verzadiging zal verstoren. Daarnaast dient het felblauwe licht van beeldschermen vermeden te worden in het uur voor bedtijd. Dit licht zal namelijk de aanmaak van het slaaphormoon, melatonine, verstoren wat jouw baby nodig heeft voor een goede nachtrust.
Indien je baby regelmatig in slaap valt tijdens een melkvoeding, kan je wel al de helft van zijn voeding in de woonkamer geven en de andere helft in zijn kamertje. Op die manier neemt je baby wel nog een goede melkvoeding en kan hij nog wakker in zijn bedje gelegd worden zodat hij zelfstandig in slaap kan vallen.
Na de melkvoeding poets je (indien van toepassing) de tandjes, dit kan in de badkamer zijn, maar ik raad aan om dit gewoon op de schoot in de slaapkamer te doen aangezien de baby zijn mondje nog niet hoeft te spoelen met babytandpasta. Op die manier zal je baby rustiger blijven dan indien je nog even over en weer naar de badkamer gaat.
Bedtijdritueel baby: Hoe lang duurt een goed bedtijdritueel?
Je sluit het slaapritueel af met een verhaaltje of een liedje en je legt je baby na een dikke knuffel rustig, maar nog wakker in zijn bedje. Een goed slaapritueel duurt bij bedtijd minimaal 10 minuten, bij dutjes kan 5 minuten al voldoende zijn. Dit zal vooral afhangen van de persoonlijkheid van je baby. Een erg alerte baby kan gebaat zijn bij een ritueeltje dat iets langer duurt zodat hij echt de tijd krijgt om even te ontprikkelen voordat hij in zijn bedje wordt gelegd.
Download bij de gratis downloads een illustratie van een goed bedtijdritueel voor baby’s.
bedtijdritueel voor peuters en kleuters
Bij peuters en kleuters die gezonde slaapgewoontes hebben ontwikkeld, kan het avondritueel heel kort zijn. Pyjama aandoen, verhaaltje lezen en naar bed kunnen dan al voldoende zijn. Veel zal samenhangen met de persoonlijkheid van je kind. Peuters en kleuters die graag gaan slapen, zullen minder nood hebben aan een strak ritueeltje dan peuters en kleuters die hierbij al eens durven te protesteren.
Net zoals bij baby’s raad ik aan om de melkvoeding, indien nog van toepassing, in de kamer te geven. Zeker bij peuters en kleuters hoor ik regelmatig dat ze hun melkje voor de TV opdrinken. Hier geldt hetzelfde advies als bij baby’s; liefst geen beeldschermen in het uur voor bedtijd.
Is je peuter 2 jaar? Dan is het heel fijn om het bedtijdritueel in kaart te brengen. Onze printable rituelen kan hiervoor een heel fijn hulpmiddeltje zijn. Dankzij deze template maak je de te volgen stappen visueel en heel overzichtelijk. Dit zal zorgen voor meer voorspelbaarheid en bijgevolg dus ook minder treuzelen en spanningen 😉
Rituelen
- €9,90
Bedtijdritueel peuter/kleuter: Gebruik zo lang mogelijk de slaapzak
Daarnaast raad ik ook aan om slaapzakjes zo lang mogelijk te gebruiken. Tot de leeftijd van 2,5 jaar hebben peuters doorgaans nog niet de motorische vaardigheden om zelf hun dekentjes terug over zich te kunnen trekken.
Ook de overstap naar een groot bed raad ik pas aan na de leeftijd van 2,5 en liefst pas rond de leeftijd van 3 jaar (lees hieronder de blog over de overgang van ledikantje naar groot bed). Anders kan je voorhebben dat je kind continu zelf uit zijn bedje kruipt. Het is voor de leeftijd van 3 jaar heel moeilijk om een kind te leren dat hij in zijn bedje moet blijven liggen gezien ze die impulscontrole nog niet helemaal hebben. Verder kan het ritueeltje aan deze leeftijd ook heel speels worden, samen even gek doen en een leuk momentje hebben net voor bedtijd.
Overgang van ledikant naar peuterbed
In de nieuwsbrief van Kind & Gezin die je krijgt wanneer je oogappel 2 jaar oud wordt, staat dat je peuter nu klaar is voor
Zeker bij peuters of kleuters die reeds broertjes of zusjes hebben, kan deze 1 op 1 tijd met mama of papa heel erg fijn zijn. Wijk dus gerust af van het strakke ritueeltje dat je het eerste anderhalf jaar steeds hebt gevolgd, er komt vanaf nu wat meer ruimte voor spontaniteit. Rond de leeftijd van 2 jaar kan het wel gebeuren dat je heel wat protest krijgt bij de bedtijd. Dit is heel normaal, je peuter beseft dat hij ook een stem heeft en tast zijn grenzen af.
Probeer geduldig maar consequent te blijven. Een visuele timer (zie hieronder welke ik gebruikte) om het slaapritueel indien nodig af te bakenen, kan ook helpen. Ook wij hebben dit voorgehad rond de leeftijd van 2 jaar, je leest in de blog hieronder hoe wij dit toen hebben aangepakt.
Visuele timer
- €25,99
Onze 2 jarige slaapregressie
Aaahh! Die 2 jarige slaapregressie! 🤯 Met Noélie begon het eigenlijk heel onschuldig; telkens terug een knuffel willen eens ik de deur achter mij had
Bedtijdritueel peuter/kleuter: een voorbeeld
Als voorbeeld voor een ritueeltje bij peuters en kleuters geef ik graag ons slaapritueeltje mee toen Noélie 4 jaar was:
- Naar de slaapkamer gaan
- Kamer verduisteren en nachtlampje aandoen
- Noélie probeert zelf haar kleertjes uit te doen
- Potje gaan
- Pyjama en slaapzakje aan
- Op de voetenbank gaan zitten, mama of papa in de zetel tegenover haar
- Klein flesje melk drinken, ondertussen een beetje gek doen en veel lachen
- Tandjes poetsen; eerst zij, dan papa of mama
- Verhaaltje met veel gebaren en op een leuke manier voorlezen
- Lekker samen knuffelen
- Samen nog een slaapliedje zingen
- Noélie doet zelf het nachtlampje uit
- Dag zeggen tegen Sam het schaapje (lees hier waarom wij grote fan zijn)
- In bed
- Nog een extra knuffel en weer in bed
Daarnaast hebben wij de gewoonte ontwikkeld dat Noélie steeds na het eten gaat slapen, zowel ’s middags als ’s avonds. Wij eten zelf ook vrij ‘laat’, waardoor dit perfect mogelijk is. Op die manier vermijd je ook dat je kind een nieuwe energieboost krijgt door te spelen na zijn maaltijd. Het is dan vaak moeilijker voor je kind om zich over te geven aan slapen omdat hij net zo fijn aan het spelen was. Zeker vanaf de leeftijd van 1,5 wordt dit meer en meer belangrijk.
Ons slaapritueeltje voor dutjes is dan ook heel eenvoudig: gedaan met eten, handjes en mondje afvegen, naar de slaapkamer, op het potje gaan, dikke kus, in bed met dekentje en weg. ‘s Nachts slaapt ze nog met een slaapzakje, overdag niet meer.
Bedtijdritueel peuter/kleuter: extra's vragen
Het kan zijn dat je peuter of kleuter nadat hij reeds in zijn bedje ligt, nog regelmatig om een “extraatje” vraagt; een extra knuffel, een beetje water, nog eens op het potje gaan,… moest dit uit de hand aan het lopen zijn, kan het handig zijn om een nachtpas te introduceren. Dit is een pasje of een joker die kan ingezet worden voor bovenstaande zaken. Eens de joker werd afgegeven, is het terug tijd voor bed en kan er geen nieuwe joker meer ingezet worden. Je kan ook altijd starten met 2 of 3 jokers en dit afbouwen naar 1.
Download hier een voorbeeld van een nachtpas voor je kleuter. Je kan dit toepassen vanaf de leeftijd van 3 jaar, soms kan het al vroeger.
Bedtijdritueel peuter/kleuter: afwisselen
Tot slot geef ik nog graag mee dat ik een voorstander ben van het afwisselen tussen mama en papa om je kind naar bed te brengen en dit reeds vanaf jonge leeftijd. Papa kan het overnemen vanaf de melkvoeding indien mama nog borstvoeding geeft, of kan een flesje gekolfde melk geven. Op die manier went de baby eraan om zowel door mama als papa naar bed gebracht te worden. In mijn blog ‘wie legt jullie kind in bed’ geef ik hier graag meer uitleg over.
Wie legt jullie kind in bed?
Dit is een eerder persoonlijke blog met mijn ervaring over het naar bed brengen van ons oudste dochtertje Noélie. Van kleins af aan heb ik
Zo, ik hoop dat je weer iets nieuws hebt geleerd! Moest je nog vragen hebben, stel ze gerust hieronder. En klinkt zo’n ritueel als een ver-van-mijn-bedshow omdat die gezonde slaapgewoontes ver zoek zijn? Check dan even de diensten die wij als slaapcoach aanbieden om jou te helpen aan meer rust binnen jouw gezin. Ook een slaapgids of online cursus kan een fijne aanvulling zijn indien je graag zelfstandig aan de slag wil.
Liefs,
Nathalie
Baby- en kinderslaapcoach
#teamsnuggles
