Het introduceren van vaste voeding is volgens mij, zowel als mama én als kinderdiëtiste, één van de spannendste mijlpalen in het eerste levensjaar van je baby. Ook voor je baby is dit mega spannend! Er opent zich een wereld van geuren, smaken, consistenties, geluiden en temperaturen waarvan je oogappel het bestaan niet eens afwist!
Vraag jij je af wanneer je best start, hoe je weet dat je baby er klaar voor is, hoe je precies te werk moet gaan en of je best voor papjes of zachte vaste stukjes kiest? Met deze blog hoop ik je op weg te helpen met de overgang van vloeibare naar vaste voeding zodat dit voor jou én je lieveling een positieve ervaring wordt vanaf de eerste hap!
Wanneer is je baby klaar voor vaste voeding?
Je baby zien kijken naar je bord, nieuwsgierig zijn naar wat jij eet of iets uit je hand proberen grijpen… het lijkt een duidelijk teken van eetbereidheid. Maar vergis je niet: die interesse is nog géén garantie dat je baby klaar is voor vaste voeding.
Tussen 4 en 6 maanden grijpen baby’s naar van alles, of het nu om eten gaat of niet. Ze imiteren, experimenteren en ontdekken de wereld. Dat is normaal gedrag, maar geen reden om meteen te starten met vaste voeding.
Wat zijn dan wél duidelijke signalen dat je baby er fysiek klaar voor is?
- Zit zelfstandig of met minimale ondersteuning rechtop
- Opent z’n mond voor een lepel, sluit de lippen rond de lepel en schraapt het voedsel ervan af
- Kauwt op speelgoed of zijn eigen handjes
- Heeft een goede hoofd- en nekcontrole
- Duwt voeding niet meteen weer uit de mond met de tong
De meeste baby’s bereiken deze mijlpalen rond 6 maanden en nationale en internationale richtlijnen (zoals WHO, UNICEF en de AAP) raden dan ook aan om borst- of flesvoeding exclusief aan te bieden tot ongeveer 6 maanden. Tussen 4 en 6 maanden opstarten met vaste voeding kàn, als je baby écht alle signalen vertoont. Maar het is geen must. Er is geen haast. ☺️
Tot 1 jaar blijft melk de hoofdvoeding
Vaste voeding is tot de leeftijd van 1 jaar aanvullend. Borst- of flesvoeding blijft dus de belangrijkste bron van energie en voedingsstoffen.
Als je vertrekt vanuit die mindset — “dit zijn oefenhapjes, geen hoofdmaaltijden” — helpt dat om je minder zorgen te maken over hoeveel er effectief binnen gaat. Verwacht dus niet dat je baby meteen grote porties eet. Het kàn dat je kleintje snel 150 à 200 gram opeet, maar dat is eerder uitzonderlijk dan de norm.
Geef je nog melkvoeding? Blijf dat zeker combineren met oefenhapjes. Is je baby erg hongerig, geef dan eerst borst of fles om overstuur gedrag te vermijden.
Je kan starten met 1 oefenhapje per dag, maar vaker mag ook. Hoe meer blootstelling aan vaste voeding, hoe sneller je baby went aan smaken, geuren en texturen. Wanneer je merkt dat je kindje goed verzadigd is na een maaltijd, kan je die specifieke melkvoeding weglaten.
Wat bied je aan van vaste voeding en in welke volgorde?
Introduceer nieuwe voedingsmiddelen één per één en wacht telkens drie tot vijf dagen voor je iets nieuws aanbiedt. Zo kan je baby wennen aan de prikkels én hou je eventuele allergieën beter in het oog.
Goede starters zijn bijvoorbeeld gepureerde avocado of zoete aardappel. Wil je allergenen zoals pinda, ei of vis introduceren? Wacht daar niet mee tot 1 jaar, maar start vóór 6 maanden en bied ze regelmatig aan. Dit helpt de kans op allergieën te verkleinen. Bij verhoogd risico overleg je best met een arts of erkend diëtist.
Start je vóór 6 maanden, dan zijn zowel fruit- als groentepapjes geschikt. Begin je rond 6 maanden, dan kies je beter voor groenten: je baby’s ijzervoorraad is dan opgebruikt, en groenten bevatten meer ijzer dan fruit.
Vergeet zeker niet om altijd een plantaardige vetstof toe te voegen aan groentepap. Zo maak je de maaltijd rijk aan calorieën en voedingsstoffen in een klein volume — ideaal voor baby’s met een maagje van 100 ml (op 6 maanden) tot 150 ml (op 12 maanden).
Starten met vaste voeding: kies je voor stukjes, BLW of Rapley?
Minder klassiek, maar steeds populairder, is het starten met zachte stukjes voeding in plaats van met papjes. Deze aanpak staat bekend als de Rapley-methode, Kleintjesmethode of Baby-Led Weaning (BLW).
Bij deze methode geef je je baby geen lepeltje in de mond, maar bied je stukjes aan die hij zelf kan vastnemen. Je kindje bepaalt dus zélf wat, hoeveel en in welk tempo hij eet. Het resultaat? Meer zelfstandigheid aan tafel, een boost voor de fijne motoriek en hand-oogcoördinatie, en mogelijk ook minder kans op moeilijk eetgedrag op latere leeftijd.
Natuurlijk hou je bij BLW goed rekening met veiligheid. Vermijd harde, ronde of kleine voedingsmiddelen die een risico op verstikking vormen. Denk aan:
- Geen hele noten, wél notenpasta op een korstje brood of gemengd onder pap
Geen hele druiven of kerstomaten, wél gehalveerd of geviert (altijd in de lengte)
Goed om te weten: je hoeft niet te kiezen tussen papjes of stukjes. Veel gezinnen combineren beide — zonder verwarring bij je kindje. Dus eet jouw baby thuis met stukjes, maar geeft oma liever papjes? Helemaal oké.
Let wel: BLW start je pas vanaf 6 maanden, omdat de darmen, lever en nieren van jongere baby’s nog niet rijp genoeg zijn.
In onze cursus ‘Opstart vaste voeding’ leer je exact hoe je veilig en ontspannen met stukjes begint, waar je op moet letten én hoe je dit combineert met lepelvoeding als dat beter bij je situatie past.
Wat geef je beter (nog) niet aan je baby?
Bij de opstart van vaste voeding wil je je kindje een gezonde en veilige basis meegeven. Maar naast wat wél mag, is het minstens even belangrijk om te weten wat je beter vermijdt, zeker in het eerste levensjaar.
Sommige voedingsmiddelen zijn om veiligheidsredenen (verstikkingsgevaar), andere om gezondheidsredenen (zoals overmatige bewerking of te veel zout) niet geschikt voor baby’s en jonge kinderen.
Hieronder vind je een overzicht van voedingsmiddelen die je beter (nog) niet aanbiedt tijdens het eerste levensjaar en sommige zelfs niet vóór 4 jaar.
- Ultra-bewerkte voeding (ongezond, risico ontwikkelen chronische ziekten op lange termijn)
- Bewerkt rood vlees (ongezond, risico ontwikkelen chronische ziekten op lange termijn)
- Bewerkte vleesvervangers (teveel zout, afgeraden onder de 4 jaar)
- Honing (risico op botulisme)
- Gesuikerde dranken (risico tandcariës, peuterdiarree, risico ontwikkelen overgewicht en chronische ziekten op lange termijn)
- Hele noten (verstikkingsgevaar)
- Harde rauwe groenten, fruit (verstikkingsgevaar)
Vertrouw in de zelfregulering en blijf aanbieden
Je kindje beschikt vanaf dag 1 over een zelfregulering die perfect aangeeft wanneer hij honger heeft en wanneer hij verzadigd is. Vertrouw dus, net zoals bij de borst- of flesvoedingsfase, ook nu op deze aangeboren vaardigheid! Jij biedt de vaste voeding aan. Je kindje kiest of en hoeveel het ervan eet!
Of je kiest voor papjes en/of stukjes: in beide gevallen is herhaaldelijk blootstellen en blijven aanbieden de boodschap. Het vraagt minstens 10 tot 15 pogingen om een voedingsmiddel te leren kennen en dan nog eens zoveel pogingen om het te leren waarderen. Je bent dus al gauw aan 30 pogingen. Geef die broccoli dus niet (te snel) op.
Conclusie
Beginnen met vaste voeding is een spannende mijlpaal, niet alleen voor je baby, maar ook voor jou als ouder. Het markeert het begin van een culinaire ontdekkingsreis vol nieuwe smaken, texturen en gewoontes. Deze fase vraagt geduld, herhaling en vooral: vertrouwen. Vertrouwen in je kindje, maar ook in jezelf.
Start wanneer je baby er klaar voor is, en kies wat bij jullie past: zachte stukjes, papjes, of een combinatie van beide. Focus op voeding die energie, vetten en ijzer aanlevert, allemaal belangrijk in dat eerste levensjaar.
Blijf onthouden: borst- of flesvoeding blijft tot de leeftijd van 1 jaar de hoofdvoeding. Vaste voeding is een mooie aanvulling en geen vervanging. Dat besef haalt de druk weg, en laat je meer genieten van elk hapje, elk knoeimoment en elke grimas.
Wil je graag wat meer houvast of inspiratie? In onze cursus ‘Opstart vaste voeding’ krijg je alles wat je nodig hebt: duidelijke uitleg, handige lijstjes, lijstjes, video’s én geruststelling. Zodat jij met een gerust hart kan starten, helemaal op maat van jouw kindje.
Heb je nog vragen of wil je hier graag dieper op in gaan? Geen probleem. Als mama en diëtiste heb ik ervaring met verschillende vormen van moeilijk eetgedrag of andere uitdagingen rond eten. Ik help je graag verder, bekijk hier welke types van individuele begeleiding ik aanbied.
Veel succes & eetplezier!
Liefs,
Vicky
Kinderdiëtiste bij Snuggles & Dreams
PS: wil jij als eerste op de hoogte zijn van nieuwe blogs, handige tips en leuke nieuwtjes? Schrijf je dan in voor onze nieuwsbrief of volg ons op Instagram via Snuggles & Dreams en mis niets!
Cursus Opstart vaste voeding
- €49,00
Dit bericht heeft 6 reacties
Hi Vicky
Bedankt voor de heldere informatie. Houd je hierbij ook rekening met gecorrigeerde leeftijd? Ik heb een zoontje van 5mnd 1 week maar -3wkn gecorrigeerd. Hij vertoond wel alle signalen om er klaar voor te zijn. Kan ik van start gaan of is het beter nog even te wachten
Hi Carolia, bij kindjes die prematuur geboren zijn, kijken we inderdaad meestal naar de gecorrigeerde leeftijd. Maar als je zoontje duidelijk alle signalen toont dat hij er klaar voor is (zoals goed rechtop kunnen zitten met ondersteuning, geen tongreflex meer en interesse in eten), dan mag je gerust van start gaan. Volg vooral zijn tempo en bouw rustig op. Veel succes! 🙂 Liefs, #teamsnuggles
Hoi,
Een fijn, helder en geruststellend artikel! Wij zijn begonnen met pakjes omdat ons dochtertje er klaar voor leek te zijn( sterke nekspieren, zit goed, steekt alles in haar mond,…) echter lukt dit niet. Ze duwt de lepel uit haar mond met haar tong en perst haar lippen op mekaar. Wil dit zeggen dat het dan toch te vroeg is?
Hi Nele, Het kan inderdaad zijn dat het net te vroeg is voor je dochter! Je kunt het bijvoorbeeld over 1 of 2 weken nog eens proberen 🙂
Veel succes! Lieve groet, Tessa #teamsnuggles
Super interessante post! Is er ook een voorbeeldschema met gemiddelde hoeveelheden vaste voeding per leeftijd/maand? Ik vind het lastig om de melkvoeding af te bouwen, omdat ik twijfel hoeveel vaste voeding voldoende is.
Hi Nienke, in de cursus Opstart vaste voeding & preventie moeilijk eetgedrag vind je een voorbeeldschema rondom vaste voeding . In onze voorbeeldroutinegids staan ook tijdstippen voor voedingen.
Veel succes! Lieve groet, Tessa #teamsnuggles