Ken je dat gevoel? Je hebt net eindelijk een goed ritme te pakken. Je kindje doet z’n dutjes op voorspelbare tijdstippen, jij kan je dag min of meer plannen – misschien zelfs een koffietje drinken in stilte. En dan, uit het niets: plots slaapt je kindje minder, weigert hij z’n dutje of is hij een uur lang aan het zingen in bed zonder in slaap te vallen. 😅 Help! Is dit een nieuwe slaapregressie? Of zit je middenin een dutjesovergang?
Als baby- en kinderslaapcoach weet ik hoe frustrerend en verwarrend die momenten kunnen zijn. Want net als je dacht dat je wat houvast had, wordt alles weer door elkaar geschud. Maar weet: zulke veranderingen horen bij de ontwikkeling van je kindje. Het is geen teken dat je iets fout doet.
Dutjes zijn essentieel voor een goede nachtrust en spelen een belangrijke rol in hoe je kindje ‘s nachts slaapt. Teveel slaap overdag kan zorgen voor moeilijk inslapen, te weinig voor oververmoeidheid en nachtelijk wakker worden. Net daarom is het belangrijk om te begrijpen hoe je het aantal dutjes afbouwt naarmate je kindje groeit. Zo’n overgang kan pittig zijn, maar hoeft niet chaotisch te verlopen.
In deze blog leg ik uit hoeveel dutjes je kindje gemiddeld nodig heeft per leeftijd, hoe je een dutjesovergang herkent en wat je kunt doen als je kindje z’n slaapritme weer helemaal omgooit. En uiteraard krijg je van mij praktische tips om deze overgang stap voor stap aan te pakken, met zo weinig mogelijk tranen (voor iedereen 😉).
De ideale hoeveelheid dutjes per leeftijd
Newborn: op het vlak van slaapmomentjes overdag is de newbornperiode vaak een heerlijke fase. 🙌 Je baby heeft gemiddeld 4 à 5 rustmomenten per dag nodig. Die kunnen variëren van korte powernaps van 30 minuten tot langere slaapperiodes van 2 uur.
4-7 maanden: naarmate je baby groeit, neemt het aantal rustpauzes stilaan af. Je kindje doet nu gemiddeld 3 dutjes per dag, goed voor een totaal van ongeveer 3 à 4 uur overdagse slaap.
8-15 à 18 maanden: op deze leeftijd schakelen de meeste kindjes over naar 2 dutjes per dag, goed voor een totale dutjestijd van 2,5 à 3 uur.
18 maanden – 3 jaar: in deze fase is één middagdutje doorgaans voldoende. Dat ene slaapmoment duurt gemiddeld 1,5 tot 3 uur. Bij Snuggles & Dreams adviseren we meestal om het niet langer dan 2 uur te laten duren. Te lange middagslaapjes kunnen namelijk ten koste gaan van de nachtrust, en die willen we net optimaal houden, voor je kind én voor jezelf. 💛
Dutjesovergang: signalen herkennen
Vooraleer we dieper ingaan op hoe je het aantal dutjes overdag kan afbouwen, is het belangrijk om stil te staan bij de signalen. Want zomaar een dutje schrappen zonder duidelijke reden kan leiden tot oververmoeidheid of juist meer strijd. Het tempo van je kindje volgen, is daarbij cruciaal. Maar hoe weet je nu dat het tijd is voor verandering?
Hieronder vind je de meest voorkomende signalen dat je kleintje klaar is voor een dutjesovergang:
1. Kortere slaapjes, maar wél veel energie
Merk je dat je kindje plots korter slaapt overdag, maar nadien nog steeds boordevol energie zit? Dan is de kans groot dat zijn lichaam eigenlijk al wat minder slaap nodig heeft. Het lijkt misschien alsof hij “niet moe genoeg” is en dat klopt vaak ook. Zeker wanneer je kindje na een powernap van een halfuurtje weer vrolijk begint te spelen, kan dit erop wijzen dat er een overgang aankomt.
2. Weerstand
Was het dutje tot voor kort een rustmoment zonder veel protest, maar merk je nu dat je kindje begint te huilen, opstandig wordt of eindeloos ligt te zingen in bed? Dan kan dat een teken zijn dat dat specifieke slaapje overbodig begint te worden. Hoe ouder je kind wordt, hoe minder slaapmomenten hij nodig heeft. En dat uit zich vaak eerst in een soort innerlijke strijd: “ik wil wel slapen, maar ik kan het precies niet”.
3. Verandering in het slaappatroon
Veranderingen in het nachtritme zijn een duidelijke rode vlag. Wordt je kindje plots ’s nachts vaker wakker zonder duidelijke oorzaak (geen honger, geen pijn, geen enge droom)? Of duurt het veel langer voor hij in slaap valt ’s avonds? Dan kunnen overdag te veel of te lange slaapjes de boosdoener zijn. Een overvolle ‘slaapemmer’ overdag kan ervoor zorgen dat je kindje zijn druk kwijt moet… net wanneer jij zelf wil gaan slapen.
4. Vroege vogel? Tijd voor actie!
Wordt je kindje plots wakker vóór 6 uur ’s ochtends, terwijl hij dat eerder niet deed? Ook dat is een vaak over het hoofd gezien signaal dat het dagschema herbekeken moet worden. Te veel slaap overdag kan ervoor zorgen dat je kindje ’s ochtends zijn slaap al ‘op’ heeft. Door het aantal dutjes of de duur ervan aan te passen, kan je dit vaak oplossen.
Merk je dat je kindje structureel (veel) te vroeg wakker wordt, dan is onze cursus Vroege vogels echt iets voor jou. We bekijken daarin hoe je het ochtendritme van je kindje weer kunt verschuiven naar een meer haalbaar uur. 😊
Cursus vroege vogels
- €49,00
5. Dutjes duren steeds langer… of net niet meer
Sommige kindjes hebben de neiging om overdag ineens veel langer te slapen dan voordien, waardoor ze ‘s avonds pas heel laat moe zijn. Anderen gaan net het omgekeerde doen: ze liggen in bed voor een dutje, maar vallen gewoonweg niet meer in slaap. Beide situaties geven aan dat hun slaapbehoefte aan het veranderen is.
Twijfel je of jouw kindje in een overgangsfase zit? Probeer dan eens een paar dagen het dutje bewust over te slaan of in te korten en kijk wat het effect is op de nachtrust. Elk kindje is anders, dus observeer goed.
👉 P.S.: Heb jij een peuter die plots zijn middagdutje weigert, maar ’s avonds oververmoeid is? Dan is mijn blog Dutjes: Help, mijn peuter weigert! absoluut een aanrader om te lezen. Daarin neem ik je stap voor stap mee in wat je kan doen.
Dutje wordt geweigerd? 5 tips voor koppige peuters 😉
Weigert jouw peuter ineens zijn dutjes? Het lijkt onmogelijk om hem rustig te laten slapen? Wij kunnen helpen!
Hoe dutjes afbouwen?
Van 3 naar 2 dutjes
Rond de leeftijd van 7 à 8 maanden schakelen de meeste kindjes over van 3 naar 2 dutjes. Loopt het laatste dutje van de dag wat moeilijker? Dan kan je gaan overwegen om het namiddagdutje te laten vallen. In dat geval ga je de wakkertijd tussen het ochtend- en middagdutje wat rekken en biedt je een langer middagdutje aan. De bedtijd zal in dit geval wat vroeger liggen, maar bij het afbouwen van dutjes is een vroege bedtijd altijd een goed idee.
Zorg steeds voor een rustige slaapomgeving en een consistente routine om je kindje te laten wennen aan zijn nieuwe slaapschema.
Van 2 naar 1 dutje
De overstap van 2 naar 1 dutje vindt doorgaans plaats rond de leeftijd van 15 à 18 maanden. Aan deze leeftijd heeft je kind vaak genoeg aan 1 langer en herstellend dutje, midden op de dag. In crèches wordt deze dutjesovergang vaak wel al rond de leeftijd van 1 jaar voorgesteld. Voor de meeste kindjes is dit echter nog te vroeg. Ze kunnen die lange wakkertijden in de voor- en namiddag nog niet trekken en geraken hierdoor oververmoeid. Vaak zorgt dit ook voor een vroeg vogeltje waardoor die vermoeidheid zich verder blijft opstapelen. Mijn advies is dus om nog even te wachten tot 15 à 18 maanden voor deze dutjesovergang.
Ik kan je alvast zeggen dat dit een pittige dutjesovergang is. De wakkertijd in de voormiddag zal plots een pak groter worden en dit kan een behoorlijke uitdaging zijn voor kindjes. Probeer stelselmatig het ochtenddutje te gaan inkorten en biedt het middagdutje pas aan vanaf 12u anders wordt de wakkertijd tussen het einde van het dutje en de bedtijd weer te lang. Het ochtenddutje kan ook stap voor stap afbouwen, dit hoeft niet in 1 keer. In mijn dutjesgids neem ik je bij de hand voor een vlotte dutjesovergang.
Geen dutjes
Rond de leeftijd van 2,5 à 3 jaar is het meestal gedaan met het dutjestijdperk. Bye Bye rustmomentjes, zowel voor ouder als kind. 🥹 Vaak gebeurt deze overgang vanzelf omdat je kind simpelweg niet meer in slaap valt tijdens zijn middagdutje.
Heeft je kleuter moeite om ’s avonds in slaap te vallen of wordt hij ’s morgens erg vroeg wakker? Dan kan je je kleuter best een duwtje in de rug geven om het middagdutje te gaan skippen. Probeer in dit geval het dutje stelselmatig in te korten. Biedt zeker ook geen powernapjes meer aan in de namiddag, deze kunnen nefast zijn voor het verloop van de nacht. Opteer liever voor een vroegere bedtijd.
P.S. Uitgebreide stappenplannen om de dutjes af te bouwen en concrete tips kan je terugvinden in mijn super handige dutjesgids.
Conclusie
Ziezo, ik hoop je met deze blog wat meer inzicht te hebben gegeven in de wondere wereld van de dutjes. Het opvangen van de signalen en het klaar hebben van een plan is cruciaal bij dutjesovergangen en zal zorgen voor een soepel verloop.
Pin je vooral ook niet te erg vast op de voorgestelde leeftijden maar luister en kijk ook naar de behoefte van je kind. Sommige kindjes zullen vroeger/later nood hebben aan een dutjesovergang. Vertrouw hierbij op je moedergevoel.
Heb je nood aan meer info en praktische tips? In dag geval kan ik je van harte mijn dutjesgids aanbevelen. In deze gids leer ik je alles over de hoeveelheid dutjes, wanneer en hoe omschakelen naar een dutje minder, hoe je baby leren om langere dutjes te doen en wat met dutjesweigeringen, … Een praktische digitale gids waar je zo mee aan de slag kan! De gids blijft levenslang toegankelijk en als kers op de taart voegde ik tal van Q&A’s toe. Veel succes! 🥰
Dutjesgids
- €25,00
Veel liefs,
Nathalie
Baby- en kinderslaapcoach
Zit je helemaal in de knoop met de slaapgewoontes van je kindje? Dan kunnen de slaapgidsen of online cursussen (per leeftijdscategorie) interessant zijn of een losse consultatie kan hiervoor ook fijn zijn. Je kan ook kiezen voor een coachingstraject met een persoonlijk plan en dagelijkse begeleiding.
