Groeimelk: je vindt het in alle vormen, smaken en leeftijden in de supermarkt. Maar heb je het écht nodig voor je kindje na de eerste verjaardag? De verpakking suggereert van wel, maar klopt dat ook? In deze blog geeft onze collega Vicky, (kinder)diëtiste bij Snuggles & Dreams, heldere uitleg over wat groeimelk precies is, wanneer het zinvol kan zijn en of je ook gewoon voor koemelk kan kiezen.
De aanbevelingen rond melk vanaf 1 jaar
De aanbevelingen rond melk verschillen per land. Volgens Kind & Gezin (België) kan je vanaf 12 tot 18 maanden overschakelen op groeimelk, volle koemelk of met calciumverrijkte sojaproducten. Deze worden aangeraden tot de leeftijd van 3 jaar. Daarna kan je geleidelijk overstappen op halfvolle melk.
In Nederland wordt al vanaf 1 jaar halfvolle of magere melk aanbevolen. De reden? Deze melksoorten bevatten minder verzadigd vet, wat volgens de Nederlandse richtlijnen beter is voor de preventie van hart- en vaatziekten op latere leeftijd.
Het is dus logisch dat je twijfelt: wat is nu het beste voor je kind? Het antwoord hangt af van jullie voedingsgewoonten, voorkeuren en eventuele gezondheidsfactoren.
De voordelen van groeimelk VS koemelk
Koemelk bevat van nature vooral calcium, kalium, fosfor en de vitamines B2 en B12. Groeimelk daarentegen is verrijkt met extra voedingsstoffen, zoals ijzer, vitamine D, zink, jodium en omega 3-vetzuren. Die verrijking is precies wat groeimelk onderscheidt van gewone melk en ook waarom ze vaak duurder is.
Is groeimelk dan echt nodig? Als je peuter al evenwichtig en gevarieerd eet, zijn die extra’s meestal niet essentieel. Maar uit onderzoek blijkt dat de meeste jonge kinderen toch baat hebben bij een duwtje in de rug op vlak van micronutriënten. Zeker ijzer, jodium en omega-3 worden vaak onvoldoende via voeding opgenomen. Ongeacht welke melk je kiest, blijft vitamine D-suppletie trouwens noodzakelijk tot minstens 6 jaar, ook als je groeimelk geeft.
Wat vetten betreft: groeimelk bevat ongeveer evenveel vet als koemelk, maar wel minder verzadigde vetten. Daardoor bevat groeimelk meer van de gezonde, onverzadigde vetten die bijdragen aan de ontwikkeling van hersenen en zenuwstelsel.
Nog een belangrijk verschil zit in het eiwitgehalte. Groeimelk bevat aanzienlijk minder eiwitten dan koemelk. En dat is logisch: koemelk is afgestemd op een kalfje dat binnen twee jaar een volwassen koe moet worden. Een overaanbod aan eiwitten op jonge leeftijd wordt gelinkt aan een verhoogde kans op overgewicht.
Ter vergelijking: moedermelk bevat slechts zo’n 5% eiwit en toch groeit een baby in de eerste maanden razendsnel. In feite verdubbelt een baby meestal zijn geboortegewicht in de eerste 6 maanden en dat op een eiwitarme voeding.
De nadelen van groeimelk
Groeimelk wordt echter vaak extra gezoet of voorzien van een aroma, zoals vanillesmaak. Volgens Testaankoop (2020) komt dit bij de helft van het aanbod voor. Lees het etiket goed na. Heb je er eentje zonder toevoegingen, dan is het suikergehalte meestal vergelijkbaar met koemelk.
Conclusie
Groeimelk is duurder dan gewone melk en niet per se noodzakelijk wanneer je kindje gevarieerd en evenwichtig eet. Toch kan groeimelk een waardevolle aanvulling zijn bij kinderen die risico lopen op tekorten aan bijvoorbeeld ijzer, vitamine D of omega-3.
Een belangrijk voordeel van groeimelk is dat ze meer gezonde vetten bevat en minder eiwitten dan koemelk, wat gunstiger is voor de ontwikkeling én minder belastend voor jonge nieren.
Tip: kies steeds voor een groeimelk zonder toegevoegde suikers of aroma’s, zodat je kindje pure smaken leert kennen en onnodige suikers vermijdt.
Is melk na de leeftijd van 1 jaar nodig?
Stel jezelf even volgende vragen:
- Welk ander zoogdier buiten de mens drinkt van een ander zoogdier?
- Welk ander zoogdier buiten de mens zoogt levenslang?
- Waarom is koemelkallergie de meest voorkomende allergie?
- Waarom is 75% van de wereldbevolking lactose intolerant?
Hebben we na de leeftijd van 1 jaar überhaupt nog groei- of koemelk nodig of kunnen we de voedingsstoffen ook elders halen? Ja hoor! Voor wie langer dan 1 jaar borstvoeding wil en kan geven, zeker doen! De WHO (Wereldgezondheidsorganisatie) beveelt borstvoeding aan tot 2 jaar (en langer).
De meest gehoorde reden om melk te drinken is calcium, voor sterke botten. calcium moet, melk niet. Ik wil daarmee zeggen dat je dit mineraal ook kan halen uit andere voedingsmiddelen, zoals groene groenten, zaden(pasta’s) en noten(pasta’s), sojabonen en plantaardige melkproducten verrijkt met calcium.
Andere bronnen van calcium
Kijk even naar onderstaande twee tabellen. Je zal in de eerste tabel zien dat melk niet op de eerste plaats m.b.t. calcium staat en dat er veel alternatieven zijn.
Let op: De kaasproducten mag je zoveel mogelijk overslaan voor je kindje, want kaas bevat veel verzadigde vetten en zout.
De tweede tabel richt zich op plantaardige bronnen (bron: ProVeg) Je ziet het: alternatieven genoeg! Gezonde en gevarieerde voeding, rijk aan water, complexe koolhydraten, vezels, onverzadigde vetten en plantaardige eiwitten, blijft altijd de basis om aan al je voedingsstoffen te komen. Groeimelk noch koemelk zijn hierin essentieel, maar kunnen aanvullend zijn. Hou evenwel rekening met de na- en voordelen van beide zoals hierboven opgesomd.
Elke ouder wil de beste keuze maken voor zijn kind en dat hoeft geen zwart-witverhaal te zijn. Groeimelk kan, maar moet niet. Volg vooral wat bij jullie past.
Veel succes!
Liefs,
Vicky
Kinderdiëtiste
PS: Op zoek naar meer handvaten? Check dan zeker mijn diensten voeding om jou te helpen of kom me volgen op mijn Instagrampagina waar ik dagelijks tips & tricks deel. Tot binnenkort!
Dit bericht heeft 6 reacties
Interessant om lezen! Ik blijf echter zitten met de vraag hoe het zit voor plantaardige melk. Ik lees dat er meer eiwitten dan nodig in koemelk zitten. Is soya melk verrijkt met calcium dan geen waardig alternatief voor de evenwichtige eter? Wat bij een vegetarisch dieet, moeten het kind dan toch niet meer eiwitten opnemen via melk, yoghurt en andere eiwitrijke producten?
Dankjewel Vicky voor deze duidelijke informatie!
De laatste “samenvatting” vind ik nogal kort door de bocht… dus borstvoeding tot aan 2 jaar zullen we dan ook maar afschaffen? En hoe zal je een kind onder 3j dan genoeg calcium voorzien? (Dit kan zeker maar er moet wel aandacht voor zijnaad! Ik vind dit een gevaarlijke conclusie die door veel ouders verkeerdelijk kan geïnterpreteerd worden…
Hoi Nathalie, bedankt voor je feedback. De blog werd ondertussen nog verder aangevuld. Groetjes, Nathalie
Beste Vicky, bedankt voor de overzichtelijke informatie. Alleen een bedenking bij de allerlaatste zin: melk lijkt me wel nodig na de leeftijd van 1 jaar, voor een optimale botontwikkeling bij het opgroeiend kind – tenzij er voldoende calcium op een andere manier (zuivelproducten) kan ingenomen worden? Er zijn zo’n 5 zuivelproducten per dag nodig om te voldoen aan de behoeften, best veel…
Hoi Nicky, bedankt voor je feedback. De blog werd ondertussen verder aangevuld 🙂 Groetjes Nathalie