Als opvoedingscoach krijg ik regelmatig vragen over toestemming (consent) en hoe je als ouder hiermee kan omgaan. Wat leg je jonge kinderen hierover uit? Hoe bepaal je waar de grens ligt, bijvoorbeeld wanneer familie verwacht dat ze een kus of knuffel geven? In een wereld waarin privacy en toestemming steeds belangrijker worden, is het belangrijk om al op jonge leeftijd hier aandacht te besteden, ook voor peuters en kleuters.
We staan als ouder vaak voor de uitdaging om onze kinderen op te voeden met respect voor zowel hun eigen grenzen als die van anderen. Daarom bespreek ik in deze blog graag enkele belangrijke zaken, zoals het idee omtrent het verplicht geven van een kus aan familie, de privacy van je kind, het delen van foto’s op sociale media (ook als het gaat om driftbuien of om steun te vinden), en hoe je omgaat met grenzen tijdens spelletjes zoals kietelen.
Het concept van toestemming geven
Consent, oftewel toestemming, is niet alleen iets voor volwassenen. Het is een belangrijk concept dat je zelfs bij kleuters kunt introduceren. Voor jonge kinderen betekent dit vooral dat ze leren dat ze altijd het recht hebben om “ja” of “nee” te zeggen, zelfs als volwassenen dingen als vanzelfsprekend beschouwen. Of het nu gaat om het geven van een kus aan familieleden, kietelspelletjes spelen of andere activiteiten, het begrijpen van consent helpt je kind om grenzen te stellen en te respecteren.
Waarom is toestemming belangrijk voor jonge kinderen?
Stel je voor dat je kindje in een winkel staat en een onbekende volwassene buigt zich naar hen toe om een knuffel of een kus te geven. Het is belangrijk dat je kind dan weet dat het helemaal oké is om “nee” te zeggen als ze zich daar niet comfortabel bij voelen. Dit geldt niet alleen voor onbekenden, maar ook voor familieleden, vrienden en zelfs jou als ouder. Consent helpt je kind te begrijpen dat hun gevoelens en grenzen ertoe doen, en dat ze het recht hebben om hun eigen keuzes te maken over hoe ze met anderen omgaan.
Is dat wel beleefd?
Veel ouders hechten waarde aan beleefdheid bij hun kinderen, zoals het geven van een kus aan familieleden bij een ontmoeting. Maar wat als je kindje geen zin heeft in een kus? Het is belangrijk om je kind te leren dat het oké is om zijn eigen grenzen aan te geven.
Je kunt dit op een eenvoudige manier uitleggen door te zeggen: “Als je een kus wilt geven, mag dat, maar als je dat niet wilt, is dat ook prima. Je kunt altijd een andere manier vinden om hallo te zeggen!” Misschien vindt je kind het leuker om een high five te geven of een zwaaikusje? Door geen druk uit te oefenen en zelf het goede voorbeeld te geven, leert je kind dat beleefdheid op verschillende manieren kan worden getoond. Wanneer ze zelf besluiten om een bepaalde manier van begroeten te gebruiken, zal dit dan ook oprecht zijn.
Al spelend leren over toestemming en grenzen
Kietelen is vaak een favoriet spelletje van kleuters, maar het kan ook een geweldige kans zijn om over toestemming te leren. Als je je kind kietelt, let dan goed op hun reacties. Als ze lachen en plezier hebben, is alles prima. Maar als ze zeggen “stop” of “genoeg”, stop dan onmiddellijk. Dit leert je kind dat hun grenzen gerespecteerd moeten worden en dat ze altijd het recht hebben om te zeggen wanneer ze iets niet meer leuk vinden.
Je kunt ook kietelen omdopen tot een “spel van toestemming” door te zeggen: “Ik ga nu kietelen, maar als je zegt stop, dan stoppen we meteen. Jij bent de baas over wat er gebeurt.” Dit helpt je kind begrijpen dat hun wensen belangrijk zijn en dat ze altijd de controle hebben over wat er met hun lichaam gebeurt.
Privacy op sociale media
In de digitale wereld van vandaag is het delen van foto’s op sociale media bijna vanzelfsprekend geworden, vooral voor trotse ouders. Toch is het belangrijk om een balans te vinden tussen je trots delen en het respecteren van de privacy van je kind. Het delen van foto’s van je kind op sociale media kan verleidelijk zijn, vooral als je trots bent op een mijlpaal of een schattig moment. Toch is het belangrijk om goed na te denken over wat je deelt.
Denk na over hoe je kind zich later zal voelen over de foto’s die je online hebt gezet, vooral als het gaat om momenten van frustratie of verdriet, zoals een driftbui. Het kan fijn zijn om als ouder steun of tips van anderen te zoeken, maar het kan ook kwetsend voor je kind zijn.
Het is helemaal niet verkeerd om je kind om toestemming te vragen om foto’s te delen, vooral naarmate ze ouder worden en bewuster zijn van hun online aanwezigheid. Overweeg ook om foto’s met zorg te delen, bijvoorbeeld door gebruik te maken van privacy-instellingen op sociale media of door ze alleen met een selecte groep mensen te delen.
Hoe ik sociale media aanpak voor mijn (plus)kinderen
Ikzelf ben hier ook altijd heel bewust mee omgegaan. Foto’s van mijn pluskinderen heb ik uitsluitend gedeeld met familie en vrienden. Op mijn Snuggles en opvoeding account deelde ik wel regelmatig foto’s van mijn dochtertje. Ook dan houd ik rekening met de context en haar privacy. Ik zorg ervoor dat ze alleen in beeld komt wanneer het relevant is om bijvoorbeeld een leuke tip te delen of een toffe activiteit toe te lichten. Maar ook wanneer ik naar naaste familieleden foto’s of filmpjes verstuur tracht ik hier heel bewust mee om te gaan.
De leukste foto’s maak je vaak op de meest onverwachte momenten. Maar dat zijn soms net momenten waarop je kindje nog in zijn ondergoed rondloopt of net uit bad komt. Daarom heb ik al meerdere keren foto’s verstuurd en dit gecensureerd met een grote sticker. 😉
Praat met je kind over toestemming en privacy
Het is goed om met je kind te praten over toestemming en privacy, zelfs als ze nog jong zijn. Kleuters kunnen misschien niet altijd de complexiteit van deze concepten begrijpen, maar je kunt ze wel basisprincipes bijbrengen. Door open gesprekken te voeren en je kind te betrekken bij beslissingen die hen aangaan, help je hen om een gezonde houding ten opzichte van hun eigen grenzen en privacy te ontwikkelen. Dit legt een sterke basis voor hun toekomstige relaties en zelfbewustzijn.
Conclusie: respecteer de toestemming en privacy van je kind
En zo eindigen we met een belangrijke boodschap: het respecteren van consent en privacy vormt de basis van een gezonde opvoeding, zelfs bij de jongsten onder ons. Door je kindje te leren dat hun grenzen gerespecteerd moeten worden en door hun privacy te beschermen, geef je hen belangrijke lessen mee naar later toe.
Spelletjes zoals kietelen kunnen een speelse manier zijn om deze lessen over grenzen te oefenen, maar ook de digitale wereld vraagt om aandacht. Denk goed na over de gevolgen van het delen van foto’s op sociale media, of het nu gaat om een driftbui of om steun zoeken bij anderen. Een foto kan immers gemakkelijk worden opgepikt en verspreid, soms met ongewenste gevolgen.
Laten we er samen voor zorgen dat onze kinderen opgroeien in een wereld waar ze kunnen leren, groeien en bloeien, met vertrouwen in zichzelf en een gevoel van veiligheid.
Heb je vragen over opvoeding of zit je zelf met een lastige situatie rond consent of privacy? Ik help je graag verder via individuele begeleiding, lees hier de mogelijkheden.
Liefs,
Eefke
