Als ouders willen we allemaal het beste voor onze kleintjes. Als je merkt dat je baby een platte plek op zijn (achter)hoofd heeft, lijdt hij misschien aan plagiocefalie of het afgeplat hoofd syndroom. Deze aandoening kan leiden tot langdurige gezondheidsproblemen als ze niet goed wordt behandeld. Lees verder voor meer informatie over de oorzaken en behandeling van het afgeplat hoofd syndroom en hoe je het kunt proberen voorkomen.
Wat is afgeplat hoofd syndroom of plagiocefalie?
Het afgeplat hoofd syndroom, ook bekend als positionele plagiocefalie of misvormde plagiocefalie, is een afwijking aan de vorm van het hoofd die vaak voorkomt bij jonge baby’s. Het wordt gekenmerkt door de abnormale ontwikkeling van platheid aan de achterkant of zijkant van het hoofd. Deze aandoening wordt veroorzaakt door positionering en druk op bepaalde delen van het hoofd van een baby tijdens de eerste levensmaanden. Het kan ook worden veroorzaakt door aandoeningen zoals torticollis of strakke nekspieren.
De aandoening is meestal goedaardig en veroorzaakt meestal geen gezondheidsproblemen. Het kan echter leiden tot cosmetische problemen en problemen met eten als het niet behandeld wordt. In ernstige gevallen kan het een ontwikkelingsachterstand veroorzaken.
Oorzaken van afgeplat hoofd syndroom
Hoewel de precieze oorzaak van het syndroom onbekend is, zijn er verschillende mogelijke oorzaken. Deze omvatten:
- Positie tijdens de slaap: Baby’s die, zoals aanbevolen om wiegendood te voorkomen, op hun rug slapen, hebben meer kans op het ontwikkelen van een afgeplat hoofdje. Dit komt omdat de achterkant van het hoofdje tegen de matras wordt gedrukt, waardoor het hoofdje na verloop van tijd afvlakt. Het hoofdje kan ook aan één kant vervormen doordat je baby een voorkeurshouding heeft en zijn hoofdje telkens op dezelfde kant ligt. Meer informatie over de preventie van wiegendood kan je in deze blog terugvinden.
- Vroeggeboorte: Vroeggeborenen lopen een groter risico op het afgeplat hoofd syndroom omdat hun schedel zachter en plooibaarder is dan die van voldragen baby’s.
- Strakke spieren in de nek: Als de spieren in de nek gespannen zijn, kunnen ze de beweging beperken en het hoofd misvormen.
Het identificeren van de symptomen van de aandoening
Het is belangrijk om de vorm van het hoofd van je baby tijdens de eerste levensmaanden goed in de gaten te houden. De meeste kinderen met het afgeplat hoofd syndroom ervaren geen pijn of ongemak. Sommigen voelen echter wel druk in het getroffen gebied of krijgen uitslag. Als je baby het afgeplat hoofd syndroom heeft, kan je merken dat het hoofdje op één plek misvormd of afgeplat is. Enkele van de meest voorkomende tekenen en symptomen zijn:
- een asymmetrische of ongelijke vorm van het hoofd
- afgeplatte gebieden op verschillende delen van het hoofd van uw baby
- een gebrek aan of onevenwichtige groei in het voorhoofd, wangen en achterste deel van de schedel.
- uw baby kan moeite hebben om zijn hoofdje van links naar rechts of van boven naar beneden te bewegen. Ook kan hij zich verzetten tegen het liggen op zijn rug of buik. Als uw baby ernstig afgeplat hoofd syndroom heeft, kan hij een ontwikkelingsachterstand hebben of problemen met eten en spreken.
Als je één van deze tekenen opmerkt of als je vermoedt dat je kindje het afgeplat hoofd syndroom heeft, maak je best meteen een afspraak met je arts.
Inzicht in de oorzaken van het afgeplat hoofdje
Het afgeplat hoofd syndroom is een aandoening die kan voorkomen bij pasgeborenen of zuigelingen en meestal het gevolg is van een asymmetrische vorm van het hoofd. Deze aandoening wordt veroorzaakt door externe krachten, zoals aanhoudende druk op de achterkant van de schedel van de baby, als gevolg van een baby die lange tijd in dezelfde houding slaapt. Sinds de “Back to sleep” campagne begin jaren negentig waarbij wordt aangeraden om de baby enkel nog op zijn rug te slapen te leggen ter preventie van wiegendood, is het aantal kindjes met deze aandoeding aanzienlijk gestegen. Het kan ook worden veroorzaakt door een aangeboren afwijking bij de geboorte, zoals craniosynostose. Andere factoren die kunnen bijdragen aan het afgeplat hoofd syndroom zijn het gebruik van autostoeltjes, schommels, wipstoeltjes of draagzakken en te weinig buiktijd onder toezicht tijdens de babytijd.
Tips voor preventie en behandeling
Om het afgeplat hoofd syndroom te voorkomen of de gevolgen ervan te beperken, is het raadzaam:
- je baby veel tijd, maar steeds onder toezicht, op de buik geven om de nekspieren te versterken. Tip: leg jezelf rustig neer en leg je baby op jou op zijn buik, hij zal meer moeite doen om contact met jou te maken en op die manier goed zijn spieren kunnen ontwikkelen.
- tijdens het spelen in ruglig de aandacht van je baby naar de niet-voorkeurskant te trekken met speelgoed, muziek en door jezelf daar ook te plaatsen
- je baby verschillende houdingen proberen te geven tijdens het voeden en het verschonen
- te voorkomen dat hij lange tijd in een autostoeltje zit
- ervoor te zorgen dat de positie van de draagzak geen druk op het hoofdje veroorzaakt
- de positie in het wiegje te wisselen om te vermijden dat hij telkens op dezelfde kant slaapt
- de positie van het wiegje te wisselen als je baby zelf bijvoorbeeld steeds zijn hoofdje naar het licht draait
- langs te gaan bij een osteopaat/kinesist/fysiotherapeut gespecialiseerd in baby’s, deze kan werken aan de voorkeurshouding van je baby
- craniosacrale massage of helmtherapie te proberen. De behandeling hangt af van elk specifiek geval en zal pas opgestart worden in overleg met een arts
Speciale kussentjes, waarbij het hoofdje van een baby in een kuipje ligt, raad ik af. Ze kunnen, net zoals babynestjes, een verhoogde kans op wiegendood veroorzaken. In deze blog kan je meer lezen over waarom ik het gebruik van babynestjes als slaapcoach afraad.
Onze ervaring met Noélie
Onze oudste dochter had als newborn reeds een voorkeurshouding naar links. Als nieuwbakken ouders hadden we dit eerst totaal niet door. Het is de dokter die ons hier tijdens een consultatie bij Kind & Gezin op wees. Ik verdiepte me in het onderwerp en we gingen met de tips aan de slag. We verschoonden haar langs de andere kant, tijdens spelmomenten stimuleerden we haar om haar hoofdje langs de andere kant te draaien en we gingen ook enkele keren langs bij een osteopaat. Na enkele weken merkten we al beterschap, na enkele maanden merkte je er niets meer van.
Bij onze 2de dochter waren we hier vanaf de start waakzaam over. Ook zij had een lichte voorkeurshouding, maar deze werd snel opgelost door de toepassing van de tips bij onze oudste dochter. Het is dus met veel enthousiasme dat ik deze blogpost schreef omdat ik weet hoe vaak het voorkomt en hoe fijn het is om dan eenvoudige tips te krijgen.
Ik wens je alvast veel succes toe!
Liefs,
Nathalie
