Kinderen leren samen spelen zonder ruzie, hoe pak je dat aan?
“Mamaaaa, hij pakt mijn blokken!”
“Ik wil niet dat zij meedoet!”
“Dat is van míj!”
Ruzies tijdens het spel zijn dagelijkse kost wanneer jonge kinderen samen spelen. Terwijl jij nog bezig bent met eten maken, barst er alweer een ruzie los. Om een puzzel, een pop of dat ene favoriete kleurpotlood. Herkenbaar? Je bent niet de enige. Veel ouders voelen zich machteloos of gefrustreerd als hun kinderen voortdurend ruzie maken tijdens het spelen.
Maar wat als we zulke momenten niet zien als probleemgedrag, maar als waardevolle leermomenten? Wat als we kinderen juist begeleiden bij het ontwikkelen van sociale vaardigheden, zoals delen, overleggen en elkaars grenzen respecteren?
In deze blog ontdek je waarom samen spelen voor kleine kinderen helemaal niet zo vanzelfsprekend is, en hoe jij als ouder kunt helpen om ruzies te verminderen en meer verbonden spelmomenten te creëren. Zonder straffen of machtsstrijd maar met geduld, nabijheid en praktische tips die werken.
Waarom is leren samen spelen belangrijk voor kinderen?
Voor volwassenen lijkt samen spelen heel vanzelfsprekend. Maar voor jonge kinderen is het dat absoluut niet. Als kinderen samen spelen, leren ze namelijk een heleboel vaardigheden waar ze nog volop mee aan het oefenen zijn. Denk maar aan op hun beurt wachten, delen, hun grenzen aangeven, zich inleven in een ander en ruzie oplossen.
Tel daar nog bij dat peuters en kleuters vaak impulsief reageren, alles meteen willen en oorzaak en gevolg nog niet goed kunnen inschatten. Voeg een broertje of zusje toe dat nét dat ene autootje wil, en een ruzie tussen kinderen is zo ontstaan.
Maar dat is oké. Een kind dat uit zijn slof schiet, is geen lastig kind. Het is een kind dat iets nog aan het leren is. Juist in die momenten heeft jouw kind begeleiding nodig: om te leren omgaan met zijn emoties en frustraties.
Als ouder speel je een sleutelrol. Want door jonge kinderen te begeleiden in hun emoties en interacties, geef je hen stap voor stap de tools om samen te leren spelen met minder ruzie en meer begrip.
Wat doe je beter niet als kinderen ruzie maken?
Wanneer kinderen samen spelen, loopt het soms uit op ruzie. Heel normaal maar vaak frustrerend. Zeker als jij als ouder net probeert rustig te koken, een telefoontje te plegen of simpelweg even adem te halen. Je reactie komt dan soms automatisch. Begrijpelijk, maar sommige goedbedoelde reacties zijn minder helpend als je wil dat je kinderen echt leren omgaan met conflicten en met elkaar.
- “Los het zelf maar op”
Natuurlijk is het belangrijk dat kinderen leren hun eigen conflicten op te lossen, maar jonge kinderen hebben daar nog niet genoeg vaardigheden voor. Ze hebben jouw hulp nodig om stap voor stap te leren hoe dat werkt. - Steeds tussenbeide komen of bepalen wie er gelijk heeft
Als jij steeds beslist wie er ‘fout’ is, voelt één kind zich vaak niet gehoord of begrepen. Dat kan juist voor meer strijd zorgen. Het gaat niet om wie er wint, maar om het helpen begrijpen van elkaar en het samen zoeken naar een oplossing. - Straffen bij ruzie
Een time-out, speelgoed afpakken of boos worden zorgt zelden voor inzicht. Integendeel: het roept vooral schaamte, boosheid of angst op. In plaats daarvan kun je samen kijken naar wat er gebeurde. Dat biedt leerkansen en versterkt de sociale vaardigheden van je kind. - Verwachten dat ze vanzelf leren delen
Delen is geen vanzelfsprekend gedrag. Het is een vaardigheid die kinderen moeten oefenen, net als fietsen. Dat vraagt om herhaling, geduld en vooral jouw voorbeeld. - Alles precies gelijk willen doen
Gelijkheid betekent niet altijd dat alles identiek verdeeld moet worden. Ieder kind is anders. ‘Eerlijk’ betekent soms dat je kijkt naar wat elk kind op dat moment nodig heeft, niet dat iedereen precies hetzelfde krijgt.
Als jij je kinderen wilt helpen om met elkaar te leren spelen zonder constante strijd, is het belangrijk om niet te snel in te grijpen of te straffen, maar juist te begeleiden en aan te moedigen.
Hoe leer je kinderen samen spelen?
Kinderen samen leren spelen is een proces dat begint bij jou als ouder. Ze ontwikkelen sociale vaardigheden niet vanzelf: ze hebben tijd, oefening en vooral jouw voorbeeld en begeleiding nodig. Deze tips helpen je om dat op een liefdevolle en effectieve manier te doen:
- Geef het goede voorbeeld
Kinderen leren het meest door te kijken naar hoe jij met anderen omgaat. Laat zien hoe je samenwerkt, je beurt afwacht of een meningsverschil oplost: “Ik wil ook graag wat zeggen. Mag ik straks aan de beurt?” of “Jammer dat dat zo liep. Ik wil het goedmaken.” Kinderen spiegelen jouw gedrag. Door zelf respectvol en rustig te communiceren, geef je je kind krachtige tools mee voor het samen spelen. - Benoem wat je ziet en help je kind met woorden
Ruzie bij kinderen die samen spelen ontstaat vaak doordat ze zich niet begrepen voelen. Help je kind zijn emoties en behoeften te benoemen: “Je bent boos omdat je broertje jouw trein pakte. Jij wilde daar nog mee spelen.” of “Je wilde graag meedoen, maar je zusje zei nee. Dat maakt je verdrietig, hè?” Wanneer je kind zich gehoord voelt, zakt de spanning meestal al. Daarna is er ruimte voor oplossingen. - Maak regels voorspelbaar en visueel
Kinderen spelen samen beter als de afspraken duidelijk zijn. Gebruik bijvoorbeeld een zandloper bij beurtspelletjes: “Als de timer afgaat, is het jouw beurt.” Maak onderscheid tussen persoonlijk en gedeeld speelgoed: “De knuffel is van jou alleen, die hoef je niet te delen. De blokken zijn voor iedereen.” Duidelijke grenzen geven rust en veiligheid. - Speel mee, maar stuur niet te veel
Door even mee te spelen, kun je begeleiden zonder te overheersen: “Jullie willen allebei de brandweerauto. Wat kunnen we bedenken zodat het voor jullie allebei fijn is?” Je helpt je kind om te oefenen in overleggen en samen oplossingen zoeken. Dat heet co-regulatie. Jij bent als het ware hun emotionele anker, terwijl zij oefenen op samenspel. - Bekijk de oorzaak van de ruzie
Veel conflicten tussen jonge kinderen ontstaan niet omdat ze ‘ondeugend’ zijn, maar omdat ze overprikkeld, moe, hongerig of op zoek naar wat meer eigen ruimte zijn. Het gedrag dat je ziet, is vaak een signaal van iets dat eronder ligt.
Als je merkt dat het allemaal wat te veel wordt, kun je helpen door rust te brengen. Bijvoorbeeld door te benoemen wat je ziet en een alternatief aan te bieden: “Ik zie dat het spelen niet meer fijn gaat. Zullen we even iets anders doen apart?” In plaats van straffen of corrigeren, helpt het om te kijken wat er echt aan de hand is en daarop met rust en begrip te reageren.
- Complimenteer positief gedrag: oprecht en concreet
Kinderen groeien van positieve aandacht. Benoem gedrag dat je wél wil zien: “Wat fijn dat je vroeg of je mee mocht doen in plaats van het zomaar te pakken.” of “Jullie hebben echt goed samengewerkt aan die toren!” Kinderen willen verbinding met jou. Als je hun fijne gedrag opmerkt, is dat een krachtige bevestiging.
Hoe pak je het aan als er een leeftijdverschil is?
Een peuter en een zesjarige spelen op een totaal ander niveau. Verwacht dus geen gelijkwaardig samenspel, maar kijk hoe je kleine gedeelde momenten kunt stimuleren, zoals samen een toren bouwen of een rollenspel verzinnen waarbij ieder zijn eigen rol heeft.
Erken de oudste in zijn grotere rol en geef hem verantwoordelijkheid die bij zijn leeftijd past (“Wat lief dat je haar helpt met de blokken!”), maar bescherm het jongere kind ook tegen te veel druk of onrealistische verwachtingen. Respecteer ieders tempo en behoefte.
Soms is het juist goed om kinderen ook afzonderlijk te laten spelen, zodat ze tot rust kunnen komen of even op zichzelf kunnen focussen. Wil je ontdekken hoe je je kind kunt helpen bij zelfstandig spelen? In deze blog over zelfstandig spelen vind je 5 praktische tips om dit stap voor stap op te bouwen.
Ruzie tussen broers en/of zussen
Wanneer kinderen samen spelen binnen hetzelfde gezin, kunnen de emoties soms hoog oplopen. Vooral bij de komst van een broertje of zusje verandert er veel. Grote kinderen kunnen zich onzeker, jaloers of zelfs buitengesloten voelen en dat uit zich vaak in boos gedrag of ruzie met hun kleine broer of zus.
In plaats van straffen of corrigeren, helpt het om te verbinden. Laat je kind voelen dat er ruimte is voor zijn gevoelens: “Het is wennen hè, nu er een baby is. Jij hoort er nog steeds helemaal bij.” of “Het is oké dat je dat lastig vindt. Wil je even met mij knuffelen?”
Zo toon je begrip en geef je je kind de kans om terug te keren naar rust. Meer inspiratie over hoe je op een liefdevolle manier met zulke situaties omgaat? Bekijk deze Instagram post over de komst van een broertje of zusje voor praktische tips die je meteen kunt toepassen.
Tot slot: ieder kind leert op zijn eigen tempo en dat is oké
Samen spelen leer je stap voor stap, met vallen, opstaan, ruzies en mooie momenten. Conflicten horen erbij. Als jij er rustig en betrokken bij blijft, leert je kind omgaan met emoties, grenzen en anderen. Wanneer een kind zich veilig en gezien voelt, ontstaat er ruimte om te groeien, te leren en écht samen te spelen.
Heb je behoefte aan meer rust of begrip tussen je kinderen? Als opvoedingscoach denk ik graag met je mee. In een persoonlijk 1-op-1 consult kijken we samen naar wat jouw kind nodig heeft én hoe jij als ouder daarin een positieve rol kunt spelen. Ontdek hier de 3 vormen van individuele begeleiding die ik aanbied. Soms maken een frisse blik of een paar kleine aanpassingen al een groot verschil in je gezin.
Wil je graag extra handvatten om meer en beter in verbinding te gaan met je kind(eren)? In de opvoedingscursus vind je heel wat informatie over thema’s zoals ontwikkelingsfases per leeftijd, driftbuien, aandacht geven, zelfstandig spelen, belonen, prikkels en nog zoveel meer!
Alvast veel succes!
Liefs,
Eefke
Opvoedingscoach
PS: wil jij als eerste op de hoogte zijn van nieuwe blogs, handige tips en leuke nieuwtjes? Schrijf je dan in voor onze nieuwsbrief of volg ons op Instagram via Snuggles en Opvoeding en mis niets!
Cursus emotiehelden
- €19,00
Opvoedingscursus
- €49,00
