Waarom liegen kinderen? Het is een vraag die veel ouders bezighoudt. Liegen hoort bij de ontwikkeling van een kind en komt vaker voor dan je denkt. Van kleine verdraaiingen tot grote verzinsels – kinderen leren al vroeg dat woorden invloed hebben. Als opvoedingscoach én mama begrijp ik hoe verwarrend of zelfs frustrerend dat kan zijn. Toch is het belangrijk om te weten waarom kinderen liegen, zodat je niet alleen de leugen zelf ziet, maar ook het gevoel of de behoefte erachter. Door op een liefdevolle en bewuste manier te reageren, help je je kind groeien in eerlijkheid, vertrouwen en emotionele ontwikkeling, zonder dat het ten koste gaat van jullie band.
In deze blog ontdek je de vijf belangrijkste redenen waarom kinderen liegen én krijg je praktische tips om hiermee om te gaan. Zo leer je beter begrijpen wat er écht speelt bij jouw kind, en bouw je verder aan een open en eerlijke relatie.
Waarom liegen kinderen?
Waarom liegen kinderen? Het antwoord ligt vaak niet in ‘ondeugend gedrag’, maar in hun ontwikkeling. Zodra kinderen beginnen met praten, ontdekken ze dat woorden invloed hebben op de wereld om hen heen. Liegen betekent niet automatisch dat ze iets slechts willen doen. Integendeel: het toont aan dat ze beginnen te begrijpen hoe anderen denken en voelen, en hoe hun woorden daar invloed op hebben. Liegen is dus een teken van groei in sociale en cognitieve vaardigheden. Je kind leert dat wat het zegt, effect heeft op hoe jij of anderen reageren – en dat is eigenlijk een belangrijke stap in het leren omgaan met emoties, grenzen en communicatie.
5 redenen waarom kinderen liegen
Waarom liegen kinderen? Vaak zit er veel meer achter dan je op het eerste gezicht zou denken. Kinderen liegen om uiteenlopende redenen, en als ouder helpt het enorm om die motieven beter te begrijpen. Zo kun je op een liefdevolle én doeltreffende manier reageren. Dit zijn de vijf meest voorkomende redenen waarom kinderen niet altijd de waarheid vertellen:
1. Straf vermijden
Dit is wellicht de bekendste reden. Wanneer kinderen iets hebben gedaan waarvan ze weten dat het niet mag, kunnen ze uit angst voor straf of teleurstelling ervoor kiezen om niet eerlijk te zijn. Ze willen de gevolgen vermijden. Deze vorm van liegen is vaak een impulsieve reactie op angst en het is belangrijk om te begrijpen dat het kind zich meestal niet uit kwade wil zo gedraagt, maar uit een natuurlijke behoefte om zichzelf te beschermen.
2. Liegen om iets te krijgen
Kinderen kunnen ook liegen om iets te krijgen wat ze graag willen, zoals meer schermtijd, extra snoep of meer aandacht van hun ouders. Door een verhaal te verzinnen of de waarheid te verdraaien hopen ze hun zin te krijgen. Dit kan voortkomen uit een gevoel van verlangen of frustratie, en is vaak een manier om hun behoeften en wensen te communiceren.
3. Teleurstelling vermijden
Sommige kinderen voelen een sterke druk om te voldoen aan de verwachtingen van hun ouders of andere belangrijke volwassenen. Ze willen hun ouders blij maken en vermijden het gevoel hen teleur te stellen. Dit kan ertoe leiden dat ze de waarheid verbergen of verdraaien om problemen of conflicten te voorkomen. Ze hopen hiermee het vertrouwen en de goedkeuring van hun ouders te behouden, ook al gaat dat soms ten koste van eerlijkheid.
4. Fantasie en werkelijkheid lopen door elkaar
Vooral jonge kinderen hebben soms moeite om het verschil tussen fantasie en werkelijkheid duidelijk te maken. Hun verbeeldingskracht is groot en ze vertellen vaak verhalen waarin feit en fictie door elkaar lopen. Vaak zijn ze zich er niet van bewust dat wat ze zeggen niet helemaal klopt. Dit is een normaal onderdeel van hun cognitieve en emotionele ontwikkeling, waarbij ze leren hoe de wereld werkt en hoe ze hun gedachten en gevoelens kunnen uitdrukken.
Tip: Vraag je kind eens: “Is wat je net vertelde echt gebeurd, of is het iets wat je heel graag zo zou willen zien?”
5. Zichzelf beter presteren
Niet elke leugen is meteen een probleem. Kleine leugentjes, soms geboren uit fantasie of om iemands gevoelens te beschermen, horen vaak gewoon bij het opgroeien. Maar zodra liegen een gewoonte wordt om te manipuleren, grote problemen te verbergen of de controle te houden, kan dat een teken zijn dat er iets diepers speelt – zoals onzekerheid, angst of een gevoel van onveiligheid.
Liegen bij kinderen: wanneer moet je je zorgen maken?
Niet elke leugen hoeft meteen een alarmbel te zijn. Kleine leugentjes horen bij het opgroeien, zeker wanneer ze voortkomen uit fantasie of het beschermen van iemands gevoelens. Dat is volkomen normaal gedrag en zelfs een teken van een gezonde ontwikkeling.
Toch is het goed om alert te blijven. Liegen wordt pas zorgelijk wanneer het een gewoonte wordt, bijvoorbeeld om dingen te manipuleren, grote problemen te verbergen of controle te houden over situaties. In dat geval kan er meer spelen – zoals onderliggende onzekerheid, angst of een gevoel van onveiligheid.
Merk je dat je kind vaak liegt, zich terugtrekt of vermijdend gedrag vertoont? Dan is het slim om even stil te staan bij wat je kind nodig heeft. Wat probeert je kind eigenlijk te vertellen met dit gedrag? Soms is het gedrag een signaal van een diepere behoefte: gezien worden, gehoord worden of ruimte krijgen om fouten te maken zonder oordeel.
Hoe reageer je op een kind dat liegt?
Boos worden of meteen straffen werkt meestal averechts wanneer je kind liegt. In plaats daarvan is het belangrijk om een sfeer van vertrouwen te creëren, waarin eerlijkheid beloond wordt en fouten maken mag. Hier zijn enkele concrete tips:
- Reageer rustig en begripvol. Een kind dat zich veilig voelt, zal sneller open zijn over wat er écht aan de hand is.
- Laat weten dat je eerlijkheid waardeert. Zeg bijvoorbeeld: “Ik vind het heel dapper dat je dit eerlijk vertelt.”
- Ga op zoek naar het waarom achter de leugen. Wat voelde je kind op dat moment? Waar was het bang voor?
- Geef complimenten als je kind wél eerlijk is, ook bij moeilijke situaties. Dat versterkt positief gedrag.
- Liegen om straf te vermijden is vaak een instinct – leer je kind dat fouten maken mag, en dat je liever eerlijkheid hebt dan een perfect verhaal.
Liegen gaat vaak niet over de leugen zelf, maar over een onderliggende behoefte. Door daar met liefde en nieuwsgierigheid op in te gaan, bouw je aan meer openheid én vertrouwen.
Soms helpt het ook al enorm om opnieuw te verbinden met je kind. Want eerlijk zijn lukt beter wanneer kinderen zich écht gezien en veilig voelen. In deze blog met verbindende tips lees je hoe je zelfs op drukke dagen kleine momentjes van echte aandacht kunt creëren.
Eerlijkheid stimuleren binnen het gezin: zo bouw je aan vertrouwen
Eerlijkheid is een waarde die je samen met je kind kunt ontwikkelen. Voor mij is het echt heel belangrijk om dit mee te geven. Het begint bij mezelf als ouder, met het voorbeeld dat ik geef. Door open te communiceren en een liefdevolle omgeving te creëren, laat ik mijn dochter zien dat eerlijk zijn uiteindelijk veel meer oplevert dan liegen.
Kinderen leren het meeste van het voorbeeld dat wij als ouders geven. Positief opvoeden helpt om eerlijkheid te stimuleren zonder straffen of dreigen. Benieuwd hoe je dit aanpakt? In deze blog over positief opvoeden deel ik 6 eenvoudige handvatten om meer rust en vertrouwen in je gezin te brengen.
Zelf probeer ik altijd open en nieuwsgierig te zijn, bijvoorbeeld door te zeggen: “Oh wauw, ik wist niet dat je net pony bent gaan rijden! Is dat echt zo, of is het misschien iets wat je een keer supergraag zou willen doen?” Of: “Heb jij misschien toch die trui verstopt omdat je dacht dat dat heel grappig zou zijn?” Zo ga ik het gesprek aan en help ik haar eerlijk te zijn. Tegelijkertijd probeer ik te begrijpen wat er achter zo’n kleine leugen of actie zit en help ik haar dat te vertalen.
Op die manier leg ik de basis voor vertrouwen, begrip en gezonde relaties. Niet alleen nu, maar ook voor de toekomst.
Liegt je kind vaak en heb je als ouder moeite om hiermee om te gaan? Of zorgt het voor lastige situaties thuis? Als opvoedingscoach kijk ik graag met jullie gezinssituatie mee om te ontdekken wat werkt voor jullie. Bekijk hier welke vormen van individuele begeleiding ik aanbied en hoe ik jou en je kind kan ondersteunen naar meer rust, begrip en verbinding.
Liefs,
Eefke
Opvoedingscoach
PS: wil jij als eerste op de hoogte zijn van nieuwe blogs, handige tips en leuke nieuwtjes? Schrijf je dan in voor onze nieuwsbrief of volg ons op Instagram via Snuggles en Opvoeding en mis niets!
Cursus emotiehelden
- €29,00
Opvoedingscursus
- €49,00
