Die eerste schooldag… een grote stap voor je kleintje, maar stiekem ook voor jou als ouder. 🥺 Van het vertrouwde ritme thuis of op de crèche naar een hele nieuwe wereld vol indrukken, regels en drukte. Terwijl jij nog volop bezig bent met boekentassen, drinkbussen en het juiste paar pantoffels, stel je je ineens ook deze vraag: Wat met het middagdutje?
Want ja… je kindje is nu nog gewoon om overdag te slapen. Misschien zelfs dagelijks een middagdutje van anderhalf uur of meer. Maar op school? Is die mogelijkheid er vaak niet. En dat idee alleen al kan best wat stress geven. Want hoe vang je die vermoeidheid dan op? En hoe bereid je je kindje hierop voor zonder dat het hele slaapschema op z’n kop staat
Als kinderslaapcoach hoor ik net voor de schoolstart élk jaar opnieuw dezelfde bezorgdheid:
“Wanneer moet ik beginnen met dat dutje afbouwen? Of kijk ik het eerst nog even aan?” En eerlijk? Er is geen one size fits all antwoord 🤷♀️ maar met de juiste timing, realistische verwachtingen en een beetje voorbereiding kan je deze nieuwe mijlpaal wel rustig laten verlopen.
In deze blog neem ik je stap voor stap mee:
💛 Hoe weet je of je kind eraan toe is?
💛 Wanneer begin je best met het afbouwen?
💛 Wat als er wél nog een dutje op school mogelijk is?
Ik leg het je allemaal uit zodat je met een gerust hart aan dit nieuwe hoofdstuk kan beginnen.
Waarom het dutje afbouwen bij schoolstart vaak nodig is
Bij veel scholen verdwijnt het middagdutje vanaf de kleuterklas. Zeker wanneer je kindje meteen in het eerste kleuterklasje start, is er meestal geen aparte ruimte om te slapen. Dat betekent: ineens een hele dag vol spel, nieuwe indrukken én… geen rustmomentje meer tussendoor.
Voor kinderen die gewoon zijn aan een dagelijks dutje van 1,5 uur (of langer), kan dat best pittig zijn. Ze raken sneller overprikkeld, worden hyperactief of net prikkelbaar en zijn tegen 17u écht op. Daarom is het slim om je kindje op voorhand al wat te laten wennen aan minder slaap overdag.
Heeft jouw school nog een dutjesmogelijkheid?
Voor je beslist wat je doet, is het belangrijk om dit even te checken bij de school. Sommige scholen bieden nog een beperkte mogelijkheid om te slapen, bijvoorbeeld 30 of 60 minuten na de middag. In dat geval hoef je het dutje niet volledig af te bouwen, maar kan je wél op voorhand beginnen inkorten zodat je kindje al kan wennen.
Zo hou je de overgang zacht en ondersteun je je kind op een positieve manier.
Wanneer beginnen met het dutje afbouwen?
Idealiter begin je een drietal weken voor de eerste schooldag met het aanpassen van het slaapschema. Dat geeft jullie voldoende tijd om stelselmatig aan te passen, zonder druk of stress.
👉 Is het al bijna zover? Geen paniek. Ook een kortere voorbereiding kan werken, zolang je goed inspeelt op de signalen van je kind en voldoende rustmomenten voorziet in de eerste schoolweken.
Hoe bouw je het dutje af? 2 scenario's:
1. Geen dutjesmogelijkheid op school
In dit geval bereid je je kindje best voor op het volledig wegvallen van het middagdutje. Zeker als je kind nu nog een stevige dut van 1,5 uur of langer doet, is een geleidelijke afbouw belangrijk om oververmoeidheid te vermijden.
Zo pak je het afbouwen aan in 3 weken tijd:
Week 1-2: geleidelijk inkorten van het dutje
Verkort het middagdutje elke twee dagen met ongeveer 15 minuten. Bijvoorbeeld:
- Dag 1 & 2: van 1,5 uur naar 1u15
- Dag 3 & 4: naar 1 uur
- Dag 5 & 6: naar 45 minuten
- Dag 7 & 8: naar 30 minuten
💛 Tip: merk je dat je kindje hierdoor sneller moe wordt of moeilijker inslaapt? Dan is dat net een teken dat het lichaam zich aan het aanpassen is. Je hoeft niet meteen bij te sturen. Geef je kindje tijd om te wennen.
Week 3: dutje overslaan of beperken tot het weekend
Vanaf de derde week kan je het dutje overdag volledig weglaten of alleen nog op woensdagnamiddag en in het weekend aanbieden. Die twee dagen kunnen helpen om wat slaaptekort in te halen, zonder het schoolritme opnieuw te verstoren.
Vroeger naar bed
Een van de belangrijkste zaken tijdens deze overgang is een tijdige bedtijd. Een kindje dat z’n dutje moet missen, heeft die slaap ergens anders nodig. Breng de bedtijd gerust 30 tot 60 minuten vroeger. Wees niet bang dat je kindje dan ‘s ochtends ook vroeger wakker zal worden, een uitgeruste peuter of kleuter slaapt namelijk net beter én dieper. 😉
Merk je dat je kindje snel overprikkeld is of moeilijk in slaap valt aan het einde van de dag? Dan is dat een signaal dat je misschien nog wat moet finetunen. Vergeet ook niet dat voldoende ontprikkeltijd na school hier een belangrijke rol in speelt!
Liever een zachtere overgang? Je kan dit schema ook spreiden over 4 weken. Kijk wat haalbaar is voor jullie gezin en volg vooral de signalen van je kind. Ieder kindje is anders en dat is helemaal oké.
2. Wel een dutjesmogelijkheid op school
Gaat jouw kindje starten in een klasje waar wel nog een middagdutje wordt aangeboden? Dan mag je op beide oren slapen 😉 Maar ook dan is het een goed idee om even op voorhand na te vragen hoe lang er precies geslapen mag worden op school.
In sommige scholen krijgen peuters nog een volwaardig dutje van 1 tot 1,5 uur. In andere scholen krijgen ze slechts 30 tot 45 minuten de tijd om te rusten, of mogen ze alleen ‘liggen’ maar niet verplicht slapen. Die info is belangrijk, want dan kan je thuis al een gelijkaardig ritme aanhouden, zodat de overgang niet te groot wordt.
Stel: op school wordt er maximaal 1 uur slaap voorzien, dan laat je je kindje thuis ook niet langer dan 1u15 slapen. Zo voorkom je dat hij op school niet meer tot rust kan komen omdat hij thuis te veel slaap krijgt. Krijgt je kindje op school 45 minuten de tijd om te slapen? Dan is het slim om thuis ook te oefenen met kortere dutjes in die richting (zie stappenplan hierboven).
💛 Let op: elk kindje is anders. Merk je dat je kindje ondanks deze voorbereiding nog erg moe is na school? Dan kan je tijdelijk wat compenseren met een iets vroegere bedtijd ’s avonds.
Wat als je kind in slaap valt na school?
De eerste schoolweken zijn vermoeiend. Veel kindjes vallen na school spontaan in slaap in de auto of op de zetel. Probeer dat zo veel mogelijk te voorkomen! Een powernap in de late namiddag kan de bedtijd helemaal overhoop gooien.
Lukt het toch niet om je kind wakker te houden? Beperk het dutje dan tot max. 20-30 minuten en breng de bedtijd nadien alsnog naar voren.
In onze blog “Slapen na school: mag dat?” lees je alles over hoe je hiermee omgaat, welke signalen je best in de gaten houdt én hoe je de rust weer terugbrengt. Een aanrader voor elke ouder met een startende kleuter.
Mag mijn kind langer slapen in het weekend?
Een vraag die we vaak horen bij Snuggles & Dreams: “Nu mijn kindje doordeweeks minder slaapt door school, mag hij dan in het weekend gewoon bijtanken met een lang dutje?”
Het korte antwoord? Ja, maar met mate. 😊
Sommige kindjes hebben echt baat bij een extra rustmomentje in het weekend, zeker in de eerste weken na de schoolstart. Hun lijfje en hoofdje maken overuren, en wat extra slaap kan dan deugd doen. Toch is het belangrijk om ook in het weekend een zekere regelmaat te behouden. Een uitzonderlijk langer dutje op zaterdag of zondag kan geen kwaad, maar laat het geen gewoonte worden.
Waarom? Omdat te lange dutjes in het weekend het ritme van je kindje opnieuw kunnen ontregelen. Je riskeert dan moeilijke bedtijden op zondagavond en een vermoeide start van de nieuwe schoolweek.
Wat wél helpt:
- Een kort middagdutje van max. 45 minuten
- Een vroege bedtijd als je merkt dat je kind écht moe is
- Een rustige voormiddag om op adem te komen
Heb je het gevoel dat je kindje structureel nog te weinig slaap krijgt of moeilijk herstelt van de schooldagen? Dan kan het goed zijn om het hele slaapschema nog even onder de loep te nemen. Onze slaapcoaches helpen je hier graag bij via een losse consultatie.
Hoe lang duurt de aanpassing?
Dat hangt af van je kindje. 🙂 Sommige kindjes wennen verrassend snel aan minder slaap overdag. Andere hebben iets meer tijd nodig om hun draai te vinden in dat nieuwe ritme zonder middagdutje.
Gemiddeld zie je binnen 2 tot 3 weken een duidelijke verbetering. De eerste dagen zijn vaak het lastigst: je kindje is moe, sneller prikkelbaar en misschien wat huilerig tegen het einde van de dag. Maar met een consequente aanpak, een vroegere bedtijd en voldoende rustmomenten (ook zonder te slapen), komt er meestal snel een balans.
Verwacht dus niet dat het van de ene dag op de andere vlekkeloos loopt. En wees vooral mild voor jezelf en je kindje in deze overgangsperiode. 🫶
Zie je na een maand nog geen verbetering of wordt je kind net elke dag méér oververmoeid? Dan kan het zijn dat je kindje er toch nog niet helemaal klaar voor is. Bouw het dutje dan tijdelijk terug iets op, of kies voor een kort rustmoment in de namiddag.
Wat ook helpt: volg je gevoel én het tempo van je kind. En weet dat je bij Snuggles & Dreams altijd terechtkan voor extra hulp als het allemaal wat zoeken blijft. 😘 Bekijk ons aanbod hier.
Wat als mijn kind 's nachts plots slechter slaapt?
Merk je dat je kindje net rond de schoolstart vaker wakker wordt, moeilijker inslaapt of onrustiger slaapt ’s nachts? Dan ben je niet alleen. De eerste schoolweken zorgen vaak voor extra vermoeidheid én veel nieuwe indrukken. En dat kan zich uiten in een tijdelijke terugval in de nachtrust.
Dat heet ook wel een slaapregressie en ja, het is iets wat we bij Snuggles & Dreams heel vaak zien gebeuren. Je kindje is dan zó vol van alles wat hij beleeft en leert, dat het ’s avonds moeilijk is om de dag los te laten.
Wat helpt? Zet in op rust en voorspelbaarheid, bied op tijd een slaapmoment aan en hou bedtijd de eerste weken liever wat vroeger dan later. Geef je kindje extra nabijheid en laat hem voelen dat alles oké is.
In deze blog vertel ik je er alles over en geef ik je 6 praktische tips om met deze slaapregressie om te gaan. Want met een beetje geduld en liefdevolle ondersteuning, komt die rust echt wel terug.
Handige hulpmiddelen
Gratis download – Wakkertijdengids
Twijfel je of je kindje eigenlijk klaar is voor minder slaap? In onze gratis wakkertijdengids zie je per leeftijd wat een haalbare opbouw is. Superhandig bij het plannen van je overgang naar school!
Dutjesgids
Wil je echt stap voor stap begeleid worden in het afbouwen van dutjes? Dan is onze dutjesgids jouw perfecte partner. Je leert er niet alleen wanneer, maar vooral hoe je elk dutje (van 3 naar 2 – van 2 naar 1 – naar geen dutje) aanpakt, mét rustmomenten én een plan B als het toch moeilijk loopt.
Dutjesgids
- €25,00
De slaapcursus voor kleuters
Merk je dat er méér speelt dan alleen het dutje? Denk aan strijd bij bedtijd, nachtelijk ontwaken of vroege ochtenden? Onze online slaapcursus voor kleuters helpt je om het volledige plaatje aan te pakken – op jouw tempo en met veel herkenbare voorbeelden.
Videocursus kleuters
- €69,00
Persoonlijke begeleiding nodig?
Soms is het gewoon fijn als iemand even meekijkt. Onze losse consultaties of trajecten op maat geven je gerichte ondersteuning, afgestemd op jouw gezin en situatie. Je hoeft hier niet alleen door.
Conclusie
Een dutje afbouwen hoeft niet lastig of dramatisch te zijn. Door je kindje op voorhand te laten wennen, de bedtijd aan te passen en zelf rustig te blijven, leg je de basis voor een succesvolle schoolstart én een goede nachtrust.
Zie je het toch niet helemaal zitten? Bij Snuggles & Dreams helpen we je graag verder via onze dutjesgids, een losse consultatie of een volledig traject op maat. Je staat er niet alleen voor. 💛
Heel veel succes met deze grote mijlpaal, jullie kunnen dit! 💪😘
Liefs,
Nathalie
Baby- en kinderslaapcoach
#teamsnuggles
