Tandjes… het is zo’n mijlpaal waar elke ouder vroeg of laat mee te maken krijgt. Die kleine witte puntjes die komen piepen, de veranderende gezichtjes van je baby, het kwijlen en kauwen op alles wat binnen handbereik komt.
Veel ouders merken dat hun baby plots wat prikkelbaarder is, minder goed eet of nét meer behoefte heeft aan troost. En dan is er nog de vraag die bijna iedereen zich stelt: wat doen tandjes met de slaap? Want een baby die overdag al gevoelig is door doorkomende tandjes, kan ’s nachts soms extra onrustig zijn.
In deze blog lees je alles wat je moet weten over tandjes: wanneer je het eerste tandje mag verwachten, welke signalen typisch zijn, hoe je ongemak kan verzachten én op welke manier je de nachtrust zo goed mogelijk kan beschermen. Zo krijg je duidelijke houvast in een fase die soms meer vragen dan antwoorden oproept. 🙂
Wanneer krijgen baby's tandjes?
Tandjes krijgen is een van de eerste grote mijlpalen in het leven van een baby. Voor veel ouders is het een periode waarin enthousiasme en bezorgdheid soms hand in hand gaan. 😅 Je kijkt uit naar dat schattige eerste tandje, maar tegelijk merk je dat je baby verandert en soms wat onrustiger wordt.
Bij de meeste baby’s komen de eerste tandjes door rond de leeftijd van ongeveer zes maanden. Je ziet vaak dat je baby meer kwijlt, meer wil kauwen en alles in zijn mond stopt. Dit zijn typische signalen dat het tandvlees gevoeliger wordt en dat de eerste tandjes zich klaarmaken om door te breken. Sommige baby’s zijn daarbij extra prikkelbaar of hebben tijdelijk wat meer moeite met slapen, zeker in de dagen vlak voor de doorbraak.
Toch is er veel variatie. Het is helemaal normaal dat een baby al op drie maanden een eerste tandje krijgt. Even normaal is het wanneer dat eerste tandje pas rond de eerste verjaardag of zelfs later komt. De volgorde blijft meestal wel gelijk. De twee onderste voortanden komen bij de meeste kinderen als eerste tevoorschijn. Daarna volgen de twee bovenste. In de maanden nadien komen de andere tanden een voor een erbij en herken je soms dezelfde signalen telkens wanneer er een nieuw tandje op komst is.
Rond 2,5 jaar is het melkgebit doorgaans volledig. Je kindje heeft dan vier snijtanden, twee hoektanden en vier kiezen per kaak. Dat betekent twintig tandjes in totaal die er elk op hun eigen tempo doorkomen. Het kan dus heel goed dat je gedurende een lange periode kleine fases van tandjes krijgt herkent, afgewisseld met rustige momenten waarin je baby weinig last ervaart.
Wat zijn de symptomen van doorkomende tandjes?
De symptomen van doorkomende tandjes kunnen sterk verschillen van baby tot baby. Sommige kindjes merken er nauwelijks iets van, terwijl anderen een paar dagen duidelijk uit hun doen zijn. Toch zijn er een aantal signalen die vaak voorkomen wanneer tandjes op komst zijn.
- meer kwijlen dan normaal
- alles in de mond steken en intens kauwen
- sneller geprikkeld zijn of sneller huilen
- warmere of rode kaakjes
- plattere of dunnere stoelgang
- wat minder eetlust tijdens de maaltijden
- moeite met slapen of vaker wakker worden rond bedtijd of in de nacht
Deze signalen kunnen in golven komen en gaan. Het tandvlees is gevoeliger net voor een tandje doorbreekt en dat verklaart waarom je baby tijdelijk anders reageert dan gewoonlijk. De eruptie van een melktandje duurt doorgaans maar enkele dagen, wat betekent dat de ergste gevoeligheid meestal snel voorbij is. Zodra het puntje van de tand zichtbaar wordt zie je vaak dat je baby weer meer zichzelf wordt.
Het is belangrijk om te onthouden dat deze symptomen niet altijd wijzen op tandjes. Soms speelt vermoeidheid, een sprongetje of lichte verkoudheid mee. Maar wanneer meerdere van deze signalen samen opduiken is de kans groot dat de tandjes eraan komen. 🙂
Hoe help je je baby bij het doorkomen van tandjes?
Wanneer de eerste tandjes doorkomen merk je vaak dat je baby net iets anders is dan anders. Het tandvlees kan gevoeliger zijn waardoor je kindje sneller schrikt of plots meer nood heeft aan nabijheid. Ook het slapen kan tijdelijk wat moeizamer verlopen omdat ongemak zich meestal sterker laat voelen wanneer je baby ontspant.
Gelukkig zijn er verschillende manieren om het ongemak wat te verzachten. Veel baby’s vinden verlichting in iets waarop ze stevig kunnen kauwen. Een koud en licht vochtig washandje of een gekoelde bijtring kan helpen om de druk op het tandvlees te verlichten. Door te kauwen masseert je baby eigenlijk zelf zijn tandvlees en dat geeft vaak meteen een beetje rust. Je kan het tandvlees ook zelf voorzichtig masseren met een schone vinger.
Merk je dat je baby tegen bedtijd echt last heeft van zijn tandjes dan kan een pijnstiller een halfuur voor het slapengaan verlichting bieden. Dit maakt het inslapen vaak makkelijker en zorgt ervoor dat je baby rustiger aan de nacht kan beginnen. Het is een hulpmiddel voor korte periodes en kan net dát duwtje geven dat nodig is om de nacht goed in te zetten.
Heb je twijfels of lijkt je baby erg af te zien van zijn tandjes dan is het altijd een goed idee om dit te bespreken met jullie huisarts. Die kan mee inschatten of er extra ondersteuning nodig is en je gerichte tips geven op maat van je kindje.
Hoe kan je ervoor zorgen dat de tanden van mijn baby gezond blijven?
Gezonde tandjes beginnen al lang voordat het eerste witte puntje zichtbaar wordt. Tijdens de babytijd is een goede mondhygiëne belangrijk om het tandvlees gezond te houden en je kindje te laten wennen aan een zachte dagelijkse verzorging. Je kan al vanaf de eerste weken na elke voeding het tandvlees voorzichtig afvegen met een schoon vochtig kompres of een zachte rubberen of siliconen vingerborstel. Zo verwijder je melkresten en hou je het mondje schoon.
Zodra de eerste tandjes doorbreken start je met één keer per dag poetsen. Het liefst ’s avonds, met een kleine tandenborstel met zachte haren en fluoridetandpasta die geschikt is voor baby’s en peuters tot vijf jaar. Let op dat de tandpasta niet meer dan duizend ppm fluoride bevat. Poets met zachte ronddraaiende bewegingen en besteed voldoende aandacht aan de achterste kiezen wanneer die verschijnen omdat die gevoeliger zijn voor gaatjes. Vanaf de tweede verjaardag is het advies om twee keer per dag te poetsen.
Naast het poetsen draagt ook het drinkgedrag bij aan gezonde tandjes. Water blijft de beste keuze. Probeer suikerhoudende dranken en tussendoortjes te beperken. Breng ook geen zoetigheden zoals honing of siroop aan op een speentje. Dat verhoogt het risico op tandbederf en tast het kwetsbare glazuur van melktanden sneller aan.
Voor sommige ouders voelt het vroeg aan om al naar de tandarts te gaan, maar het is net heel waardevol om je kindje stap voor stap vertrouwd te maken met een tandartsomgeving. Het eerste echte tandartsbezoek wordt meestal gepland rond twee en een half tot drie jaar. Toch raden sommige tandartsen aan om al vanaf achttien maanden eens langs te gaan zodat ze vroeg kunnen opvolgen of alles goed ontwikkelt. Vraag gerust aan jullie eigen tandarts wat in jullie situatie het meest aangewezen is.
Hoe behoud je een goede nachtrust tijdens het doorkomen van de tandjes?
Doorkomende tandjes kunnen een beetje roet in het slapen gooien, maar gelukkig is de impact meestal minder groot dan veel ouders vrezen. Tenzij je kindje overdag echt veel last heeft, is de kans klein dat tandjes de nachten volledig door elkaar schudden. Tijdens de slaap daalt de bloeddruk en wordt pijn anders ervaren waardoor veel baby’s ondanks gevoelig tandvlees toch redelijk goed blijven slapen.
Wordt je kindje wakker en lijkt de pijn echt de boosdoener te zijn, troost hem dan even en bied nabijheid aan. Een pijnstiller vlak voor het slapengaan of tijdens een nachtelijk wakker moment kan verlichting geven wanneer dat nodig is. Zo help je je baby om opnieuw te ontspannen en de nacht verder te zetten.
Probeer wel te vermijden om extra nachtvoedingen opnieuw in te voeren. Voeden verzacht de pijn niet en het risico bestaat dat je achteraf met nachtvoedingen blijft zitten die eigenlijk niets te maken hebben met de tandjes. Wanneer het tandje erdoor komt en de pijn verdwenen is, kan het moeilijker worden om die extra voeding weer weg te halen en dat maakt de nachten op lange termijn net uitdagender.
De eruptie van een tandje duurt gemiddeld twee dagen. Dat is de periode waarin het tandje zich een weg baant door het tandvlees en waarin de meeste gevoeligheid optreedt. Zodra je het puntje van de tand ziet is het ergste voorbij. Hoektanden en kiezen hebben vaak een scherpere of bredere vorm waardoor deze iets langer kunnen doorbreken en soms wat meer ongemak veroorzaken, maar ook dat is tijdelijk.
Het kan dus zeker dat je baby kortstondig wat onrustiger slaapt door tandjes, maar het hoort bij een normale ontwikkeling en gaat bijna altijd snel voorbij. Door troost te bieden wanneer dat nodig is en tegelijk het slaapritme zoveel mogelijk te behouden help je je kindje om deze fase zo comfortabel mogelijk door te komen.
Mijn ervaring als slaapcoach met doorkomende tandjes
Bij mijn beide dochters kwamen de eerste tandjes rond zes maanden en eens het eerste tandje door was volgden de rest vrij snel. Ik herinner mij nog goed hoe ik die typische signalen zag verschijnen. Rode kaakjes, dunnere stoelgang, wat meer zeuren door de dag en een kauwring die geen seconde uit hun handen weg te denken was. Het hoorde er allemaal bij en het stelde mij telkens gerust dat deze kleine fases voorbij gingen eens het tandje doorgebroken was.
Wat de nachtrust betreft merkte ik bij hen allebei opvallend weinig terugval. Ondanks de onrust overdag bleven de nachten meestal rustig verlopen. De enige uitzondering waren de kiezen. Die gaven duidelijk meer ongemak. Tijdens die momenten waren ze wat huilerig wanneer ze wakker werden en hadden ze moeite om opnieuw tot rust te komen. Een pijnstiller bood dan verlichting en even rustig knuffelen in de kamer vooraleer ik hen weer neerlegde maakte een wereld van verschil.
Wat ik vooral geleerd heb is dat tandjes krijgen soms meer wordt toegeschreven aan slaapproblemen dan terecht is. Als je merkt dat je kindje al weken onrustig slaapt is de kans klein dat tandjes de enige oorzaak zijn. Tenzij je kindje echt tandje na tandje doorkrijgt wat eerder uitzonderlijk is is het belangrijk om ook naar het ritme en de slaapgewoontes te kijken. Want zelfs tijdens het doorkomen van tandjes kan je blijven werken aan gezonde slaapgewoontes. Een kindje dat uitgerust is kan overdag veel beter omgaan met de ongemakken die tandjes met zich meebrengen.
Conclusie
Tandjes krijgen is een bijzondere en soms uitdagende periode voor zowel baby’s als ouders. Het helpt enorm wanneer je weet welke signalen bij doorkomende tandjes horen, wanneer je ongeveer het eerste tandje kan verwachten en welke hulpmiddelen verlichting kunnen bieden. Met wat extra zorg, nabijheid en geduld is er geen reden waarom de nachten van je baby blijvend zouden moeten ontsporen. Onthoud dat ongemak door tandjes meestal tijdelijk is en dat het vaak snel weer rustiger wordt zodra het tandje doorgebroken is.
Maak je je zorgen over je baby of twijfel je of de onrust echt door tandjes komt, dan is het altijd een goed idee om je kinderarts te raadplegen. Zo ben je zeker dat alles normaal verloopt en krijg je advies dat past bij jouw kindje.
Merk je dat de slaap van je baby ook na het doorkomen van de tandjes minder vlot blijft verlopen of dat hij vroeg wakker wordt, dan hoef je hier niet alleen mee te worstelen. Je kan op je eigen tempo aan de slag met onze slaapgidsen en videocursussen. Wil je graag persoonlijk advies dat helemaal is afgestemd op jullie situatie, dan kan je een losse consultatie boeken of kiezen voor slaapcoaching waarbij we jullie dagelijks begeleiden.
Veel succes,
Liefs,
Nathalie
#teamsnugglesanddreams
Bronnen
- https://tandarts.be/info/zuigflescaries/
- https://www.elmex.nl/articles/kids-teeth
