Vanaf het moment dat we horen dat we zwanger zijn, schakelen we elk risico, hoe klein ook, meteen uit. We stoppen met roken, raken geen druppel alcohol meer aan, vermijden rauw vlees en rauwe eieren en vanaf nu mag de partner fulltime de kattenbak proper maken. 😉
Je zou denken dat we ook na de bevalling even consequent blijven in onze veiligheidsmaatregelen. Toch zien we het vaak gebeuren dat er aan het veilig slapen van baby’s minder aandacht wordt besteed. Bednestjes, op de buik laten slapen, het ouderlijk bed delen… het zijn maar enkele voorbeelden die ik dagelijks zie langskomen op sociale media en die nochtans streng afgeraden worden in de officiële richtlijnen rond veilig slapen.
Sinds begin jaren ’90 wordt aangeraden om baby’s op hun rug te laten slapen – tenzij ze zelfstandig kunnen rollen van rug naar buik. Dankzij deze wijziging in advies is het aantal baby’s dat gestorven is door wiegendood drastisch gedaald. De wereldwijde “Back is Best”-campagne heeft hierin een belangrijke rol gespeeld. Waar er in Vlaanderen begin jaren ’90 nog gemiddeld ruim 100 baby’s stierven aan wiegendood per jaar, is dit de laatste jaren gezakt naar gemiddeld een 10-tal.
Veilig slapen redt dus levens.
De American Academy of Pediatrics (AAP) bracht onlangs een update uit van de officiële aanbevelingen rond veilig slapen en het voorkomen van wiegendood. In deze blog zet ik alle richtlijnen helder op een rijtje, met praktische vertaling naar de leefwereld van jonge ouders.
Ja, de richtlijnen zijn streng – maar altijd met als doel: een veilige slaapomgeving voor jouw baby. Je beslist natuurlijk zelf wat je hiermee doet, maar ik geef je graag alle info mee die je nodig hebt om een geïnformeerde keuze te maken.
Let’s dive in 💛
Zo ziet een veilig babybedje eruit
Het bedje van je baby is dé plek waar hij heel wat uren doorbrengt – zeker in de eerste maanden. Daarom is het ontzettend belangrijk dat deze slaapomgeving volledig veilig en aangepast is aan zijn noden. Een veilig bedje is meer dan enkel een mooi wiegje of ledikantje in een stijlvol kamertje. Het moet aan een aantal duidelijke veiligheidscriteria voldoen:
… een stevige matras bevatten.
Een zachte matras waarin je baby wegzakt, vergroot het risico op verstikking. Kies altijd voor een matras die stevig is en perfect past binnen het bedje – zonder kieren aan de zijkanten. Controleer ook of de matras vrij is van beschadigingen of deuken.… horizontaal en vlak zijn.
Het lijkt misschien logisch om een bedje lichtjes omhoog te zetten bij reflux, maar onderzoek toont aan dat dit niet werkt tegen reflux én het risico op wiegendood verhoogt. Zelfs bij baby’s met reflux blijft een vlakke, horizontale ondergrond de enige veilige keuze. (Het onderzoek in kwestie vind je hier).… volledig vrij zijn.
Hoe verleidelijk ook: leg geen kussentjes, dekentjes, knuffels of bedomranders in het bedje. Ze lijken gezellig, maar vormen een gevaar voor de ademhaling. Wil je graag een knuffeldoekje introduceren? Wacht dan tot je baby minstens 4 maanden oud is en kies voor één exemplaar dat niet groter is dan een zakdoek en gemaakt is voor baby’s (dus ademend materiaal, zonder losse onderdelen).… enkel van je baby zijn.
Het bedje is exclusief voor je baby. Deel het dus niet met broertjes of zusjes, hoe lief en gezellig dat ook lijkt. Zelfs bij een tweeling raadt men aan om elk kindje zijn eigen slaapruimte te geven – de risico’s wegen jammer genoeg zwaarder door dan de voordelen.… verder dan een armlengte verwijderd zijn van andere objecten.
Plaats het bedje niet vlak naast ramen, gordijnen, meubels of touwen (zoals van jaloezieën of mobielhouders). Je kindje kan naarmate hij beweeglijker wordt voorwerpen vastgrijpen of zich optrekken, met mogelijk gevaarlijke situaties tot gevolg.
Veiligheidsregels voor babybedjes: wat mag wel en wat zeker niet?
Naast wat er níét in het bedje thuishoort, is het natuurlijk ook belangrijk om te kijken naar hoe het bedje zelf eruitziet. Ook hier zijn duidelijke richtlijnen voor. Zo herken je een écht veilig babybedje:
Zachte, goed passende lakentjes.
Gebruik lakentjes die strak om de matras passen en niet loskomen als je baby beweegt. Vermijd losse hoeslakens of dekentjes die kunnen oprollen of verschuiven tijdens het slapen.Geen openingen rond de matrasranden.
De matras moet perfect aansluiten tegen de zijkanten van het bedje. Er mogen geen spleten zijn waar je baby met zijn hoofdje of beentjes tussen kan terechtkomen. Dit verkleint het risico op beknelling.Geen bedomrander of bumper.
Hoe mooi ze ook lijken, bedomranders zijn niet veilig. Ze kunnen verstikking veroorzaken of het kind belemmeren in zijn bewegingen. Ook ‘ademende’ versies worden afgeraden in de officiële richtlijnen rond veilig slapen.Spijlen op de juiste afstand.
De spijlen van het bedje mogen maximum 6 centimeter uit elkaar staan. Zo voorkom je dat het hoofdje van je baby tussen de spijlen gekneld raakt.Een matras op aangepaste hoogte.
In het begin mag het matras op de hoogste stand staan, zodat je makkelijk aan je pasgeboren baby kan. Maar zodra je baby begint te rollen, zich kan optrekken of zitten, is het tijd om de matras verder naar beneden te plaatsen. Zo voorkom je dat je kindje uit bed valt.
Inbakeren? Ja, maar doe het veilig
Inbakeren kan voor sommige baby’s een rustgevende manier zijn om tot slapen te komen. Het beperkt ongecontroleerde bewegingen en geeft een geborgen gevoel, net zoals in de baarmoeder. Toch is het belangrijk dat dit op een veilige en verantwoorde manier gebeurt – anders verhoog je het risico op oververhitting of zelfs wiegendood.
Let er daarom op dat de inbakerdoek stevig rond de borst zit, maar nog net genoeg ruimte laat om er met je hand tussen te kunnen. De heupjes moeten altijd vrij kunnen bewegen – een te strakke omsluiting daar kan leiden tot heupdysplasie. Kies voor een veilige inbakerdoek met velcro of een ritssluiting, zodat het doek niet kan loskomen tijdens de slaap.
Stop onmiddellijk met inbakeren zodra je merkt dat je baby probeert te rollen, wat meestal gebeurt rond 3 à 4 maanden. Vanaf dat moment wordt inbakeren zelfs actief afgeraden – omdat een baby die ingebakerd op zijn buik rolt, zich vaak niet meer zelfstandig kan terugdraaien. Gebruik bovendien nooit een verzwaarde inbakerdoek, hoe zacht of comfortabel die ook lijkt.
Wil je weten of inbakeren iets voor jouw kindje is, of hoe je het veilig kan afbouwen?
👉 Lees dan zeker onze blog over inbakeren waarin we je stap voor stap begeleiden.
👉 Op zoek naar een veilige inbakerslaapzak die wél aan alle richtlijnen voldoet? Bekijk dan zeker deze aanrader uit onze shop. Je vindt al onze favoriete producten trouwens terug op onze pagina met aanbevolen producten.
Veilig slapen begint bij je baby zelf: hier moet je op letten
Naast het bedje zelf, zijn er ook een aantal belangrijke aandachtspunten rond wat je baby precies nodig heeft om veilig te slapen. Sommige gewoontes lijken onschuldig, maar verhogen – soms ongemerkt – het risico op wiegendood. Hieronder geef ik je de belangrijkste richtlijnen mee.
Je legt je baby het eerste levensjaar altijd op zijn rug in bed. Zodra hij zelfstandig kan omrollen van rug naar buik én terug, mag hij uiteraard zelf een slaappositie kiezen. Maar ook dan blijf je hem altijd op zijn rug in bed leggen bij het slapengaan. Buikslapen is enkel veilig als hij dit zelf initieert én goed kan terugrollen.
Een speentje wordt in de eerste maanden aangeraden bij elk dutje of slaapmoment, eens de borstvoeding goed op gang gekomen is (meestal rond week 3-4). Het lijkt misschien banaal, maar onderzoek toont aan dat het gebruik van een fopspeen mogelijk het risico op wiegendood verlaagt. Spuwt je baby het speentje weer uit tijdens het slapen? Geen probleem. En ook als je baby helemaal geen speentje wil, is dat helemaal oké. Dwingen hoeft dus nooit.
Verder geldt: less is more. Vermijd accessoires zoals strikjes, haarspeldjes, hoedjes of handschoentjes. Ook schattige mutsjes zijn af te raden, tenzij je baby prematuur geboren is en nog verzorgd wordt in een gecontroleerde ziekenhuiskamer.
En tot slot: kleed je baby niet te warm aan. Oververhitting is een risicofactor voor wiegendood. Een goed passende slaapzak, aangepast aan het seizoen en de temperatuur in de kamer, is de veiligste keuze.
wat als je baby ergens anders indommelt?
Natuurlijk valt je baby niet altijd netjes in zijn bedje in slaap. Soms nestelt hij zich lekker in je armen na een voeding of dommelt hij weg tijdens een autorit. Ook dan is het belangrijk om alert te blijven op veiligheid.
Valt je baby in je armen in slaap? Dan blijf je best zelf wakker. Zo kan je controleren of zijn hoofdje vrij blijft en hij voldoende ademruimte heeft. Samen indommelen op de zetel of in bed lijkt misschien onschuldig, maar verhoogt helaas het risico op verstikking of oververhitting. Zeker wanneer je zelf erg moe bent, is de verleiding groot – maar probeer dit toch te vermijden.
Ook in een autostoel, buggy of kinderwagen is slapen niet ideaal voor langere periodes. Zodra het praktisch haalbaar is, verplaats je je baby het best naar zijn eigen bedje – ingericht volgens de richtlijnen van veilig slapen. Blijft hij toch even in de autostoel slapen? Zorg er dan voor dat hij correct vastgegespt is, met zijn hoofdje vrij en het gezichtje altijd zichtbaar voor de persoon die toezicht houdt.
Belangrijk: een ingebakerde baby mag nooit in een autostoel liggen. De combinatie van beperkte bewegingsvrijheid en een zittende houding kan gevaarlijk zijn voor de ademhaling.
Extra aandachtspunten
Naast het bedje en de slaapomgeving zijn er nog enkele belangrijke aanbevelingen die bijdragen aan een veilig slaappatroon voor je baby. Dit zijn richtlijnen die wereldwijd erkend zijn, onder andere door de American Academy of Pediatrics (AAP), en die het risico op wiegendood aanzienlijk verlagen.
- Geef bij voorkeur borstvoeding gedurende minstens 6 maanden.
Borstvoeding heeft niet alleen gezondheidsvoordelen voor moeder en kind, maar verlaagt ook het risico op wiegendood. Uiteraard is dit geen verplichting, en elke voeding telt – ook als je kiest voor een combinatie van borst- en flesvoeding. - Laat je baby slapen in dezelfde kamer, maar in een apart bedje.
Rooming-in wordt sterk aangeraden tot de leeftijd van 6 maanden, idealiter zelfs tot 12 maanden. Je kindje slaapt dan veilig dicht bij jou, maar wel in zijn eigen bedje. Dat maakt nachtvoedingen makkelijker én veiliger. Twijfel je nog over het gebruik van een co-sleeper? In deze blog leg ik uit waar je op moet letten om ook hiermee een veilige slaapomgeving te creëren. - Deel je bed niet met je baby.
Hoe knus het ook lijkt: samen slapen in hetzelfde bed verhoogt het risico op wiegendood tot wel 5 à 10 keer. Ook al geef je borstvoeding, ook al ben je een lichte slaper – de risico’s blijven bestaan. Soms val je toch even samen in slaap tijdens het voeden ’s nachts. Dat kan gebeuren. Probeer dit moment dan zo snel mogelijk te onderbreken door je baby veilig terug te leggen zodra je wakker wordt. In deze blog over bedsharing lees je alles over waarom het delen van je bed met je baby risicovol kan zijn én welke alternatieven wél veiligheid én nabijheid combineren. - Vermijd blootstelling aan rook, alcohol en drugs.
Zowel tijdens de zwangerschap als na de geboorte mag je baby niet (passief) in contact komen met sigarettenrook, alcohol of verdovende middelen. Deze verhogen aanzienlijk het risico op wiegendood. - Gebruik geen toestellen die wiegendood ‘zouden voorkomen’.
Er bestaan heel wat monitors of apparaten die claimen dat ze waarschuwen bij ademstilstand of het risico op wiegendood verminderen. Helaas is hier geen enkel wetenschappelijk bewijs voor. Deze tools geven vaak een vals gevoel van veiligheid en mogen nooit een excuus zijn om de veiligheidsvoorschriften te negeren, zoals op de buik laten slapen of gebruik van een babynestje. - Bied je baby voldoende tummy time aan.
Tummy time – of oefentijd op de buik tijdens de wakkere momenten – is belangrijk voor de motorische ontwikkeling. Rond de leeftijd van 7 weken wordt minstens 15 tot 30 minuten per dag aangeraden. Begin met korte momenten en bouw dit geleidelijk op.
Ziezo, een hele boterham dus! Nogmaals, dit zijn de officiële richtlijnen ter preventie van wiegendood, verder is het aan elke ouder om hierrond een geïnformeerde beslissing te maken. Ter afronding geef ik nog graag mee dat de kans op wiegendood het grootst is de eerste 6 maanden, daarna neemt de kans sterk af. Dit wil zeggen dat het dus vooral belangrijk is om deze richtlijnen te volgen bij newborns en jonge baby’s.
Hulp nodig bij een veilige slaapomgeving?
Veilig slapen kan soms overweldigend aanvoelen, zeker als je als ouder al zoveel keuzes moet maken. Heb je vragen over de slaapomgeving van je baby? Twijfel je of je alles juist aanpakt? Of wil je gewoon graag begeleiding bij het opbouwen van een veilige en rustgevende slaaproutine?
Bij Snuggles & Dreams staan we voor je klaar. In onze online cursussen en individuele trajecten krijg je heldere richtlijnen, praktische tools én persoonlijke ondersteuning bij elke stap. Zo werk je met een gerust hart aan de beste start voor je baby – ook op het vlak van slaap.
👉 Ontdek hier ons volledige aanbod rond slaapcoaching, afgestemd op de leeftijd en behoeften van jouw kindje.
Je hoeft het niet alleen te doen. 💛
Liefs,
Nathalie
Baby- en kinderslaapcoach
#teamsnuggles
