Duimzuigen: waarom start het en hoe afleren?

duimzuigen

Duimzuigen, iets wat door heel wat ouders vooral als de pest vermeden dient te worden bij zoon-of dochterlief. Duimzuigen kent heel wat negatieve connotaties; het is slecht voor de tanden, het valt heel moeilijk af te leren, je kan beter een speentje gebruiken,… maar is duimzuigen dan werkelijk alleen maar een ‘bad news show’?

In deze blogpost heb ik het graag over de voordelen (hé? Voordelen?) van duimzuigen, bespreek ik de grootste (valse) veronderstellingen rond duimzuigen en geef ik tips voor het afleren voor duimers ouder dan 3 jaar.

Wanneer duimzuigen baby’s?

Baby’s beginnen meestal te duimen in de baarmoeder, vaak al vanaf 12 weken zwangerschap. Ze zuigen dan op hun duim als een vorm van zelfkalmering en comfort. Na de geboorte kunnen baby’s blijven duimen als een manier om zichzelf gerust te stellen en te ontspannen. De meeste kinderen stoppen met duimen tussen de leeftijd van 2 en 4 jaar, maar sommigen kunnen het langer blijven doen.

Waarom duimzuigen baby’s?

Baby’s duimen vaak als een vorm van zelfkalmering en comfort. Het zuigen op hun duim kan hen helpen om te ontspannen, zich veilig te voelen en zichzelf gerust te stellen in situaties waarin ze zich onzeker of angstig voelen. Duimen kan ook een reflexmatige actie zijn die baby’s van nature doen omdat ze vanaf de geboorte een zuigreflex hebben om melk te kunnen drinken bij hun moeder.

Daarnaast kan duimen ook een manier zijn voor baby’s om hun zintuigen te ontdekken en te ontwikkelen. Ze kunnen hun duim in hun mond stoppen om verschillende texturen en smaken te verkennen, wat hun zintuiglijke ontwikkeling kan bevorderen.

Tot slot kan een baby ook duimen wanneer hij honger heeft, zich verveelt of pijn heeft. Het is belangrijk om te benadrukken dat duimen een normaal gedrag is bij baby’s en peuter en meestal geen zorgen hoeft te baren. Het kan een manier zijn voor baby’s om te kalmeren en zichzelf te troosten. De meeste baby’s stoppen vanzelf met duimen naarmate ze ouder worden en zichzelf op andere manieren kunnen kalmeren.

Een speentje in plaats van de duim

Heel wat ouders bieden echter een speentje aan hun baby aan wat een alternatief vormt voor de handjes en wat ook prima werkt. Rond de leeftijd van 3 maanden, neemt de natuurlijke zuigbehoefte af en zal deze meer en meer plaats maken voor een gewoonte. Het zuigen wordt een gewoonte en speentjes kunnen op dat moment een vervelend iets vormen. Het valt telkens weer uit hun mondje en als ouder dien je het dus telkens weer terug te geven, tot wel elk uur ’s nachts.

Op dat moment raad ik dan ook aan om het speentje weg te nemen en de baby te leren slapen zonder. Ik raad dit aan tussen de leeftijd van 14/15 weken en 7 maanden, na die leeftijd kan je je baby leren om zelfstandig zijn speentje te bedienen indien je het toch behouden zou hebben. Wil je graag weten hoe je dit kan aanpakken? Ik vertel het je graag in mijn speentjescursus  en slaapcursus voor baby’s 0-9 maanden.

Maar wat als de baby dan een duimer wordt?

Het is niet zo dat wanneer je het speentje wegneemt, je baby automatisch een duimer zal worden. Ik heb al met honderden ouders samengewerkt die het speentje bij hun baby hebben weggenomen en ik kan me zelfs niet herinneren dat 1 daarvan een duimer is geworden hierdoor. Maar het kan zeker en vast wel. Waarom? Indien de baby toch nog veel troost haalt uit zijn handjes, kan het zijn dat het duimen een alternatief voor het speentje wordt. Is dat dan zo erg?

Je baby kan zichzelf perfect bedienen met zijn handjes en zowel zijn slaap als jouw slaap wordt niet meer continu verstoord door een speentje dat uitvalt. Geweldig, toch? Ik krijg toch soms de vraag wat er gedaan kan worden om het duimen bij de baby af te leren. Meestal antwoord ik dan dat dat zorgen voor later zijn en dat het duimen echt niet per se afgeleerd dient te worden.

Heb je er toch een panische angst voor? Dan kan je bijvoorbeeld proberen de mouwen van de pyjama dicht te naaien, je baby met wantjes laten slapen en zijn handje uit zijn mondje halen wanneer je merkt dat hij duimt. Maar in eerste instantie zou ik dus adviseren om je er niet druk in te maken. Meestal stopt het duimen vanzelf weer eens de overgang naar leren slapen zonder speentje is verteerd.

Duimzuigen

En wat dan met het gebit?

Duimzuigen kan invloed hebben op het gebit van een baby of peuter. Hoewel duimzuigen normaal is bij jonge kinderen, kan langdurig en intensief duimen schadelijk zijn voor de ontwikkeling van het gebit. Hier zijn enkele mogelijke effecten van duimzuigen op het gebit:

  1. Malocclusie: Duimzuigen kan leiden tot een afwijkende beet, ook wel malocclusie genoemd. Het constant zuigen op de duim kan de stand van de tanden en kaken veranderen, wat kan resulteren in een verkeerde beet, zoals een overbeet (waarbij de boventanden verder naar voren staan dan de ondertanden) of een open beet (waarbij de tanden niet goed op elkaar aansluiten).
  2. Tandverplaatsing: Duimzuigen kan ook tandverplaatsing veroorzaken. Door de constante druk van de duim op de tanden kunnen ze verschuiven en uit hun normale positie komen. Dit kan leiden tot scheve tanden of ruimte tussen de tanden.
  3. Veranderingen aan de kaak: Duimzuigen kan ook van invloed zijn op de ontwikkeling van de kaak. Het kan de groei van de kaak beïnvloeden en resulteren in een onjuiste positie van de kaak, zoals een naar voren geschoven onderkaak.

Het is belangrijk om op te merken dat niet alle kinderen die duimen te maken krijgen met gebitsproblemen. De mate van invloed op het gebit kan variëren afhankelijk van de duimzuiggewoonten van het kind, de duur en intensiteit van het duimzuigen, en de individuele tandheelkundige en genetische factoren. 

Zolang er gestopt wordt met duimen tegen de leeftijd van 4 jaar en hij niet meer dan 6u per dag duimt, is de kans heel groot dat het gebit zichzelf nog volledig zal corrigeren. Het maximum van 6u per dag kan je misschien afschrikken indien je kind duimt bij het slapen, maar weet dat je kind vooral zal duimen om in slaap te vallen en hij niet de hele nacht door zal duimen.

Wanneer er tijdig gestopt wordt met duimen zal het gebit zich vanzelf nog kunnen corrigeren. Worstcasescenario dient je kind later een beugel te dragen, maar die kans is sowieso al vrij groot, toch? In mijn tienerjaren droeg ver iedereen een beugel! Ik geef hierbij ook graag mee dat op het moment dat wij het speentje bij onze dochter van 3 jaar hebben weggenomen, haar bovenste tandjes toch echt naar voren stonden en er sprake was van een overbeet. 3 maanden later had alles zichzelf volledig gecorrigeerd.

Hoe het duimen afleren?

Het is echt een misvatting dat duimen niet afgeleerd kan worden. De verhalen van kinderen die duimen tot hun 12de of ver nadien nog, zijn echt uitzonderingen. De meeste duimers zullen zelfs vanzelf stoppen met duimen tussen de leeftijd van 2 en 4 jaar met maar 12% van de duimers die na de leeftijd van 4 jaar nog zullen duimen. Doordat de natuurlijke zuigbehoefte verdwijnt en het kind steeds meer op ontdekking kan gaan, neemt de interesse in het duimen vanzelf af

De kans dat je kind tot aan zijn tienerjaren zal duimen, is dus bijzonder klein. Bovendien zal er op een bepaald moment ook de sociale druk van buitenaf komen wanneer hij of zij als enige van de klas bijvoorbeeld nog zou duimen.

Lijkt het erop dat je kind zijn interesse in het duimen totaal niet afneemt? Dan kan het zijn dat je hem een handje zal moeten helpen. Tegen de leeftijd van 4 jaar is het belangrijk dat het duimen afneemt of er gestopt wordt zodat er geen gebitsproblemen kunnen ontstaan. Ook voor de ontwikkeling van de taal is het belangrijk dat er niet continu wordt geduimd.

Ik deel hieronder graag mijn plan van aanpak voor duimers dat je kan toepassen vanaf de leeftijd van 3 jaar.

  • Stap 1: Observeren. Start met het observeren van je kind en te achterhalen wanneer en waarom hij vooral duimt: Uit verveling? Wanneer hij een moeilijk momentje heeft? Enkel wanneer hij tv kijkt? Enkel om in slaap te vallen?
  • Stap 2: Alternatieven. Eens je weet waarvoor de duim vooral dient, als troost, als manier om te slapen of uit gewoonte/verveling, kan je aan de slag gaan met het aanbieden van alternatieven. Bijvoorbeeld, als je kind steeds duimt wanneer hij naar TV kijkt, kan je starten met het aanbieden van een tussendoortje op dat moment. Wordt de duim gebruikt als troost? Probeer dan zelf vooral goed te troosten, die traantjes weg te vegen en je kind op andere gedachten te brengen door bijvoorbeeld met een nieuw spel te beginnen. De bedoeling is om de gewoonte van telkens die duim weer boven te halen, te gaan verstoren. Dit zal niet van de ene op de andere dag lukken, maar élke gewoonte valt te doorbreken.
  • Stap 3: Erover praten. Praat op een liefdevolle en zachte manier over het duimen en leg uit waarom er binnenkort gestopt moet worden met duimen (is niet goed voor de tandjes, duimen is voor baby’s, nu een grote jongen/grote meid, misschien moet het van de tandarts,… ). De bedoeling is om bewustwording bij je kind te creëren dat het duimen binnenkort verleden tijd moet worden.
  • Stap 4: Positieve bekrachtiging. Moedig je kind op een positieve manier aan en benoem wat goed gaat. Zeg bijvoorbeeld “wat goed dat je je knuffel nam voor troost in plaats van je duim!”. Stimuleer en moedig je kind dus aan op een positieve manier. Dit kan ook door middel van een beloningskaart. Geef de voorkeur aan instant beloningen – niet geduimd tijdens het kijken van TV? Dan krijg je een m&m’s! Deze stap kan gecombineerd worden met stap 2 of iets later gestart worden, dat kan je zelf best aanvoelen wat er bij je kind het beste werkt.
  • Wees geduldig: Je kind zal niet van de ene dag op de andere dag kunnen stoppen met duimen. Stoppen met duimen vraagt tijd en inspanning, zowel van jou als van je kind. Het is belangrijk dat je consequent blijft en stap 2, 3 en 4 dus consequent blijft toepassen totdat er gestopt wordt met duimen.
  • Leg geen druk: Leg geen druk op je kind. Onderzoek heeft aangetoond dat ouders die vanaf jonge leeftijd veel druk legden op hun kind om te stoppen met duimen of dit op allerlei manieren probeerden te ontmoedigen toen hun kind nog niet klaar was om te stoppen met duimen (rond 1-2 jaar), net langer gingen duimen dan kinderen waarbij de ouders geen druk legden en pas wilden dat hun kind zou stoppen op een geschikte leeftijd (rond 3-4 jaar).
 

Wat als mijn kind vooral ‘s nachts duimzuigt?

Als je kind vooral ‘s nachts duimt, kan het ontmoedigen van deze gewoonte wat uitdagender zijn omdat je kind het duimen onbewust kan doen tijdens de slaap. Hier zijn enkele suggesties om duimzuigen ‘s nachts af te leren:

  1. Positieve bekrachtiging: Moedig je kind aan om niet te duimen door positieve bekrachtiging. Prijs en beloon je kind als hij of zij niet duimt tijdens de nacht. Dit kan bijvoorbeeld door een beloningssysteem te gebruiken, waarbij je kind stickers of kleine cadeautjes krijgt voor elke nacht zonder duimzuigen.
  2. Zachte herinnering: Probeer je kind zachtjes te herinneren om niet te duimen voordat hij of zij gaat slapen. Dit kan bijvoorbeeld door te zeggen: “Vergeet niet om je duim uit je mond te houden terwijl je slaapt” of “Je bent nu een grote jongen/meisje en je hoeft niet meer te duimen”.
  3. Gebruik van een hulpmiddel: Er zijn speciale hulpmiddelen beschikbaar, zoals duimhoezen of vingerhoezen, die kunnen helpen om duimzuigen tijdens de slaap te ontmoedigen. Deze hoesjes worden meestal op de duim geplaatst en voorkomen dat het kind de duim in de mond kan steken. Je kan ook de mouw van de pyjama dichtnaaien of een windel rond de duim winden.
  4. Creëer afleiding: Zorg voor afleiding voor je kind voor het slapengaan om de behoefte om te duimen te minimaliseren. Dit kan bijvoorbeeld door een rustgevend bedtijdritueel te volgen, zoals een warm bad, een rustig verhaal voorlezen, of ontspanningsoefeningen doen om je kind te helpen kalmeren zonder naar de duim te grijpen. Een nieuwe knuffel die hij zelf heeft gekozen om fijn mee in slaap te vallen is ook een goed idee.
  5. Geduld en begrip: Het afleren van duimzuigen kan tijd kosten en vergt geduld en begrip. Vermijd negatieve benaderingen zoals straffen of kritiek geven, omdat dit het probleem mogelijk verergert. Bied in plaats daarvan aanmoediging en steun aan je kind tijdens dit proces.
 

Wat als mijn kind niet kan stoppen met duimzuigen?

Het is belangrijk om te onthouden dat elk kind anders is en dat sommige kinderen meer tijd nodig hebben om te stoppen met duimen dan andere. Wees dus geduldig en consequent. Een gewoonte die je kind al jaren doet, valt niet van de ene dag op de andere af te leren.

Blijf ook je kind aanmoedigen en wees positief. Probeer niet in de valkuil te vervallen waarbij het een echte strijd wordt. Je kind zou net expres meer kunnen gaan duimzuigen omdat hij geen zin heeft om mee te werken. Probeer je kind dus op een positieve manier aan te moedigen en aan boord te krijgen. Maak er samen een leuke mijlpaal van om naartoe te werken!

Raadpleeg indien nodig een kindertandarts voor advies en begeleiding bij het afleren van duimzuigen bij je kind, vooral als je je zorgen maakt over mogelijke gebitsproblemen.

Ik raad je ook van harte mijn speentjescursus aan waarin een bonusmodule zit over duimzuigen. In deze bonusmodule vertel ik je alles wat je moet weten over duimzuigen en hoe hiermee om te gaan.

En? Al wat meer gerustgesteld na het lezen van deze blogpost indien je een duimer hebt? 😊 Misschien heb je zelf nog goede tips die je graag deelt voor andere ouders?

Liefs,
Nathalie
Kinderslaapcoach

 

Bronnen:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK556112/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/9017172/
https://pedclerk.bsd.uchicago.edu/page/thumbsucking

Dit bericht heeft 22 reacties

  1. Ellen

    Mijn zoontje deed niet aan duimen maar is hier sinds 2 dagen mee gestart. Hij is nu 4 maand en 3 weken. Maar dus voorlopig laat ik hem beter duimen?

    1. Nathalie

      Ja je mag hem laten doen 🙂

      1. Barbara Depreter

        Heel fijn om deze blog te lezen! Wij hebben onze beide dochters bewust geen tuutje gegeven. Onze jongste is nu 7.5 maand is opeens beginnen duimen in de crèche 5 dagen geleden. Ik denk door vermoeidheid/honger… of tandjes die erdoor komen. Ik heb een bijtring gekocht en 2 tuutjes maar houd ze nog even aan de kant dus. Danku Nathalie!

  2. Elke

    Hier een duimer gehad. Hij wilde het zelf afleren in de 3de kleuterklas met pleister. Ik wilde even op de Beugel inpikken. Dit is echt niet altijd noodzakelijk. Er is veel te weinig over geweten..maar mijn zoontje (ondertussen 8) volgt hier dus speciale logopedie (sinds zijn 7) voor om die overbeet goed te krijgen. Het werkt ongelooflijk. Door de oefeningen leren ze hoe de tong juist te gebruiken. Want hier zit vaak het probleem/oorzaak. Die doorverwijzing gebeurt door een tandarts die hier kennis over heeft.
    Misschien niet gepast hier, maar wilde het toch graag delen.

    1. Nathalie

      Dankjewel voor de toevoeging!

  3. cynthia

    hier ook een duimertje in plaats van tuutje, of beter gezegd: wijsvinger en middelvinger!
    Ik heb er zeker geen probleem mee dat hij zijn vingertjes als troost gebruikt, alleen merk ik dat er op die 2 vingertjes nu wondjes ontstaan, precies 2 blaasjes die dan ook effectief een wondje worden. Ik twijfel om het hem nu toch al af te leren. hij is nu 9 maand, terwijl ik het wel zielig zou vinden.

  4. Annemiek

    Ik heb zelf ook vrij lang geduimd, ik denk tot zeker een jaar of 11.
    Mijn dochter “duimt” met haar twee middelste vingers, we noemen haar ook wel de hardrock duimer 🤟🏻😂 Maar ik neem aan dat dat hetzelfde is als voor het normale duimen?

    1. Nathalie

      Ja absoluut! 🙂 Is hetzelfde idee!

  5. Anne

    Na het lezen van de blog onze strijd met de duimende dochter van 12 weken opgegeven. Ze duimt wanneer ze naar Bumba kijkt of als troost. Spuwt haar tutje uit of duwt het weg… Dag in dag uit stonden we naast haar om haar te corrigeren. Tutje geven of zeggen : “eikes, vieze duim!”. Onze veronderstellingen geheel onterecht dus… de aanhouder wint en dat is zij.

    1. Nathalie

      Haha 🙂 Wel ik ben toch blij dat ik ervoor gezorgd heb dat dit alvast een zorg minder is geworden 🙂

  6. Sophie

    Ik heb geduld tot aan de middelbare school (11jr)

    Toen waren we op kamp en dacht ik opeens dit kan echt niet meer. Zo van een op andere dag mee gestopt. Toch peer pressure 😉 had geen overbeet maar wel een eeltbult op m’n duim (van waar m’n tanden altijd waren) die is vanzelf weggegaan.

    Dochterlief pakte met 5 maanden toen de speen wegging gelijk haar duimpje. Prima. Gaat wel over… XD hopelijk 😉

  7. Babs

    Hier ook: 37 j en nog steeds duimen 🙄
    We hebben net het tuutje van onze 3jarige weggenomen…ik hoop dat hij niet aan het duimen gaat 😏

  8. Idwer

    Thanks Nathalie, dat stelt inderdaad gerust. Want zowel mijn man, als ik hebben beiden tot onze 8ste duim gezogen en afgeleerd dankzij die speciale nagellak. Geen probleem natuurlijk, maar mooi om onze kleine meid eerder al te helpen. Wij zijn destijds begonnen in haar eerste maand met een speentje en rond de vier maanden regressie deze afgenomen, waardoor het duimzuigen wel een vervanging werd. Ze doet het vooral met slapen maar ook al ze moe is. Dus zodra ze oud genoeg is hier maar eens even tijd in investeren. In ieder geval hebben wij het speentje nooit meer gemist en vinden we het duimzuigen ook heel natuurlijk plus die beugel komt er inderdaad ooit vast toch wel. Nogmaals bedankt, liefs ons

  9. Sylvie Vanfleteren

    Merci voor de tips Nathalie. Ga ik zeker en vast proberen 😉

  10. Sophie Lenaerts

    Hier dus een duimertje van 10,5j. Ik moet zeggen het is wel al minder, maar ze heeft toch aan dat ze nog steeds duimt. Tot grote ergernis van haar zelf, maar in haar slaap heeft ze het dus niet onder controle. We probeerden eigenlijk al vrij veel, enkel de windels nog niet. Aangezien ze nogal een drama queen is zal ze met veel plezier wel een windel laten aanbrengen. 😅 Ik ga het zeker en vast eens toepassen.

    1. Nathalie

      Je kan maar proberen he!! Veel succes!!

  11. J

    Ik ben 30 en duim zelf nog steeds 🤭 (niet in publieke situaties natuurlijk😉). En ik ben er van overtuigd dat ik lang niet de enige volwassene ben, er is gewoon niemand die het toe wil geven! (Ik ken zelf nog 2 andere volwassenen). Dus ja, ik ga er alles aan doen om te vermijden dat mijn kind gaat duimen…

    1. Nathalie

      Hehe ja dat snap ik!! :-))

    2. Dees

      Aaaah nog een 30’er haha! Nou ik ken er dus 8 haha, en ook onbewust! NO shame dus 😜! Mocht je dat gerust stellen haha

    3. E

      Idem hier, 27 jaar en nog steeds!

  12. Dees

    Haha ik vrees dat ik hier nooooit gerust gesteld in zal worden 😂.. mijn hele schoonfamilie hoort namelijk bij die 10% die zelfs op z’n 30ste nog duimt.. niet bewust, maar zodra ze in diepe slaap zijn gaat die duim er in.. met handschoen pleister of wat dan ook 🤪. Mijn man wist dat niet eens van zichzelf tot wij een relatie kregen en ik het zag ‘s nachts 🤭.. Helaas daardoor 3x gebeugeld 🙁

    1. Nathalie

      Wow hoe uitzonderlijk! Heel interessant om te horen. Maar ik snap inderdaad dat het misschien in de genen zal zitten 😉

Geef een reactie

Deze site wordt beschermd door reCAPTCHA en het Google privacybeleid en servicevoorwaarden zijn van toepassing.